Pas avant

Κάστρο Πασσαβά: Μια από τις δώδεκα Βαρονίες που ίδρυσε ο Βιλλεαρδουΐνος στο Μοριά ήταν η Βαρονία του Πασσαβά και περιλάμβανε τη περιοχή του Γυθείου και τη Μάνη. Στα 1250 το πρώτο Βαρόνο διαδέχτηκε ο γιος του, Ιωάννης (Ζαν) Β’ Ντε Νεϊγύ, που το 1254 έχτισε το Κάστρο του Πασσαβά, που βρίσκεται 10 χλμ. ΝΔ του Γυθείου, στη θέση του Ομηρικού οικισμού Λας.

Το κάστρο υψώνεται με τα τείχη του και τις επάλξεις του στα πλευρά της μεγάλης και τραχειάς κλεισούρας που αποτελεί το μοναδικό πέρασμα από τα ανατολικά προς τη Μάνη και έτσι ελέγχει αποτελεσματικά τη κύρια είσοδο της Έξω Μάνης προς το Οίτυλο και την Αρεόπολη.
Το όνομα αποδίδεται στο Γαλλικό «Pas avant» που σημαίνει «ως εδώ», επειδή η πορεία των Φράγκων σταμάτησε σ’ αυτή τη κλεισούρα, όπου οι οχυρωμένοι Μανιάτες ανέκοψαν τη προέλασή τους και δεν τους άφησαν να τη διαβούν. Άλλη άποψη αναφέρει ότι το κάστρο δημιουργήθηκε για να επιτηρούνται οι Μανιάτες, που σ όλη τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας, αντιμετώπιζαν τους Φράγκους σαν εχθρούς προβάλλοντας συνεχή αντίσταση. Υπόψη ότι ενώ το κάστρο κτίστηκε το 1254, η ονομασία δόθηκε 45 χρόνια νωρίτερα, το 1209, από το Ζαν Α’ Ντε Νεϊγύ.

Το 1259 στη μάχη της Πελαγονίας νικήθηκε και αιχμαλωτίστηκε ο Γουλιέλμος Βιλλεαρδουΐνος, από το Βυζαντινό Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγο και για την απελευθέρωσή του αναγκάστηκε να παραχωρήσει το 1262 τη Λακωνία (και τη Μάνη) και τα κάστρα της.

Το 1481 το κάστρο παραδόθηκε στους Τούρκους οι οποίοι το κατείχαν μέχρι το 1685 που ελευθερώθηκε από τους Μανιάτες και έμμεινε στη κατοχή τους μέχρι το 1715. Στη συνέχεια είναι υπό Τούρκικη κατοχή και πάλι μέχρι το 1780 όπου οι Μανιάτες με τους Γρηγοράκηδες κατέσφαξαν τους Τούρκους και έκτοτε το κάστρο παρέμεινε στη κυριαρχία της Μάνης.

Στο ερειπωμένο κάστρο με το τραπεζοειδές σχήμα και την εκπληκτική θέα, διακρίνουμε τον ερειπωμένο στρατώνα, τη δεξαμενή και το τζαμί, τη κύρια και τη δευτερεύουσα πύλη, ενώ στη βόρεια πλευρά προβάλλουν τα απομεινάρια των Φράγκικων Πύργων και Προμαχώνων. Στη κατασκευή έχουν χρησιμοποιηθεί υλικά από την αρχαία πόλη Λα, όπως μάρμαρα στη δεξαμενή κ.α.