1944: Η νικηφόρα μάχη του ΕΛΑΣ στην Αμφιλοχία

Κορυφαία μάχη της Αντίστασης

Η μάχη της Αμφιλοχίας, 12-13 Ιούλη 1944, έχει πια καταγραφεί σαν μια απ' τις κορυφαίες ιστορικές στιγμές της δοξασμένης ΕΑΜικής Αντίστασης, στη διάρκεια της τριπλής φασιστικό-ναζιστικής κατοχής της χώρας μας, 1941-'44. Αυτή η μάχη είναι απ' τις κορυφαίες στιγμές της ΕΑΜικής Αντίστασης, της Εθνικής Αντίστασης κατά την Κατοχή.

Απ' την άνοιξη του 1944 έγινε φανερό ότι η νίκη θα είναι με το μέρος των συμμάχων του αντιφασιστικού μετώπου. Ετσι οι κατακτητές, σε μια προσπάθεια απαγκίστρωσης των δυνάμεων κατοχής, κατά το τέλος της άνοιξης, αρχές καλοκαιριού του '44, αύξησαν τις εξορμήσεις τους στην ύπαιθρο, αναπτύσσοντας ένα πρόγραμμα εκκαθαριστικών επιχειρήσεων, με σκοπό τη διάνοιξη δρόμων διαφυγής προς τα βόρεια σύνορα της χώρας μας.

Η δράση αυτή των καταχτητών έφερε κάποιες δυσκολίες στις κινήσεις μονάδων του ΕΛΑΣ, κύρια στη δυτική Μακεδονία. Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση, το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, εκδίδει διαταγή προς την VIII Μεραρχία του ΕΛΑΣ, αλλά και σε όλα τα γειτονικά προς τη Δ. Μακεδονία τμήματά του, να σχεδιάσουν και να εκτελέσουν άμεσα επιχειρήσεις - επιθετικού χαρακτήρα - κατά γερμανικών δυνάμεων στην περιοχή ευθύνης τους, με σκοπό την ανακούφιση των ΕΛΑΣίτικων τμημάτων της Δ. Μακεδονίας.

Στο πλαίσιο αυτό και σ' εκτέλεση της διαταγής του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ, η VIII Μεραρχία εκπόνησε σχέδιο επιχείρησης με κεντρικό στόχο την εξουδετέρωση και την πλήρη καταστροφή της γερμανικής φρουράς της Αμφιλοχίας, μιας απ' τις ισχυρότερες βάσεις των κατακτητών στη Δυτική Ελλάδα. Η εκτέλεση της παραπάνω επιχείρησης ανατέθηκε στην VII Ταξιαρχία, αποτελούμενη από τα Συντάγματα 2/39 και 24ο. Ημερομηνία της επίθεσης ορίστηκε η 12η Ιούλη.

Η επιχείρηση εκτελέστηκε με πλήρη επιτυχία και, σύμφωνα με το σχέδιο, κράτησε δυο μέρες. Δυο μεγάλες μέρες που γράφτηκαν στην ιστορία της μεγάλης, της δοξασμένης Αντίστασης του λαού μας κατά την Κατοχή '41-'44, με χρυσά γράμματα.

Είχαμε: Νεκρούς Γερμανούς πάνω από 250 και Ιταλούς και Ελληνες συνεργάτες του κατακτητή 80, περίπου, και 60 αιχμαλώτους. Ενώ τα λάφυρα ήταν πάρα πολλά σε οπλισμό κλπ.

Ομως και οι δικές μας απώλειες σ' αυτό το διήμερο της τιτανομαχίας δεν ήταν λίγες σε αίμα. Πάνω από 100 παλικάρια χάθηκαν στο βωμό της ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ.

Κλείνοντας τούτο το μικρό σημείωμα για τη μάχη της Αμφιλοχίας, θεωρούμε χρέος να αποτίσουμε φόρο τιμής σ' όλους όσοι συμμετείχαν και ιδιαίτερα στους 100 ήρωες νεκρούς αυτής της μάχης. Αλλά, νομίζουμε ότι έχει την αξία της η αναφορά στα ονόματα των ηγητόρων αυτής της μεγάλης επιχείρησης:

VII Ταξιαρχία: Στρατ. Διοικητής Στάθης Αρέθας, μόνιμος ταγματάρχης Πεζικού. Καπετάνιος Γιάννης Χατζηπαναγιώτου. Βασίλης Σκιαδάς («Επαμεινώντας») στρατιωτικός διοικητής και Τάκης Σούφρας («Απόλλων») καπετάνιος και Τάσος Μακρής («Τρίκαρδος») επιτελής, αντίστοιχα του ΙΙΙ Τάγματος.

Το ΙΙΙ Τάγμα, με βάση τη διαταγή, είχε την κύρια ευθύνη για την πόλη της Αμφιλοχίας, στη διάρκεια της επιχείρησης. Η δύναμή του ήταν 3 λόχοι.

Η διοίκηση των άλλων δυο ταγμάτων του 2/39 Συντάγματος ήταν: Ι Τάγμα: Στρατ. Διοικητής Κώστας Παπαγεωργίου, μόνιμος λοχαγός Πεζικού. Καπετάνιος Κώστας Αυγούλης. ΙΙ Τάγμα: Στρατ. Διοικητής Γ. Κρητικός, έφεδρος υπολοχαγός. Καπετάνιος Δ. Παπαγιαννόπουλος.

Στην επιχείρηση βοήθησε επικουρικά και το 3/40 Σύνταγμα της Αρτας, που κι αυτό περιλαμβανόταν στη δύναμη της VIII Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, Στρατιωτικός Διοικητής της οποίας ήταν ο θρυλικός στρατηγός Γεράσιμος Αυγερόπουλος.