Η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟΥ

Η αμερικάνικη επέμβαση στην Ελλάδα, με το δόγμα Τρούμαν και όσα επακολούθησαν για την εφαρμογή του, δεν άφησε κανένα περιθώριο συμβιβασμού, που θα στηριζόταν στο ελάχιστο των προϋποθέσεων για ειρηνικές εξελίξεις στη χώρα. Η ντόπια ολιγαρχία και οι πολιτικοί εκφραστές της, όλων των αποχρώσεων, ενισχυμένοι από την αμερικάνικη υποστήριξη, και εκτιμώντας ότι ο συσχετισμός δυνάμεων γέρνει προς το μέρος τους, δεν είχαν κανένα λόγο να ενδιαφέρονται για την ειρήνευση στη χώρα. Το γεγονός ότι η Ελλάδα μετατρεπόταν σε προτεκτοράτο των Ηνωμένων Πολιτειών δεν τους απασχολούσε. Σε τελευταία ανάλυση, κυριαρχούσαν σε μια Ελλάδα που πάντα ήταν προτεκτοράτο και που, στην προκειμένη περίπτωση, άλλαξε αφεντικό. Το κόστος της συνέχισης του εμφυλίου πολέμου με μεγαλύτερη ένταση, επίσης, δεν ήταν θέμα που θα έβαζε σε σκεπτικισμό το ντόπιο οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο. Αλλωστε, δεν ήταν η πρώτη φορά που αυτό το κατεστημένο ματοκυλούσε το λαό για να διατηρηθεί αλώβητο. Ετσι, στη χώρα εντάθηκε η τρομοκρατία κατά του λαϊκού κινήματος, καθώς και η δραστηριότητα του κυβερνητικών στρατιωτικών δυνάμεων με στόχο την οριστική συντριβή του ΔΣΕ. Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση, δεν υπήρχε άλλη διέξοδος για το ΚΚΕ από την ενίσχυση του ΔΣΕ και τον προσανατολισμό του λαϊκού κινήματος αποκλειστικά προς την ένοπλη πάλη, από τα αποτελέσματα της οποίας θα καθορίζονταν πλέον οι εξελίξεις στη χώρα. Το δίλημμα ήταν πλέον πεντακάθαρο: `Η υποταγή στον ιμπεριαλισμό και το μοναρχοφασισμό ή αντίσταση και αγώνας για την Ελλάδα της ειρήνης, της δημοκρατίας και της εθνικής ανεξαρτησίας. Αυτό ακριβώς ήταν που υπογράμμισε ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Μ. Πορφυρογένης, στο λόγο του στο συνέδριο του Γαλλικού ΚΚ στο Στρασβούργο, στις 27/6/1947. Ο λόγος αυτός, που έμεινε στην ιστορία ως "Διακήρυξη του Στρασβούργου", περιέγραφε επίσης με σαφήνεια και την προοπτική που διαγραφόταν ως συνέπεια των προαναφερόμενων εξελίξεων, δηλαδή "τη δημιουργία μιας Λεύτερης Δημοκρατικής Ελλάδας με δική της ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ και δική της κρατική υπόσταση". Ας δούμε, όμως, τα κύρια σημεία αυτής της ιστορικής ομιλίας. Η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟΥ Αγώνας για μια λεύτερη και δημοκρατική Ελλάδα Αποσπάσματα της ομιλίας του Μ. Πορφυρογένη "Η ένοπλη αυτή αντίσταση εναντίον της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο δεν είναι μόνο ελληνική υπόθεση, μα υπόθεση όλων των λαών και κατά πρώτο λόγο των λαών που κατοικούν στα Βαλκάνια και στη Μεσόγειο. Ο αγγλοσαξονικός ιμπεριαλισμός θέλει να μετατρέψει την Ελλάδα όχι μόνο σε προπύργιο των συμφερόντων του και της κυριαρχία του στη Μεσόγειο και στη ΝΑ Ευρώπη, αλλά και σε ορμητήριο ενάντια στις δημοκρατικές κατακτήσεις και στους ειρηνικούς λαούς που κατοικούν στις περιοχές αυτές... Η αμερικάνικη ιμπεριαλιστική επέμβαση δεν οξύνει μόνο την εσωτερική ελληνική κατάσταση, μα και τις διεθνείς σχέσεις, κατά πρώτο λόγο στη Μεσόγειο και στα Βαλκάνια. Σήμερα, περισσότερο από πριν, το Ελληνικό πρόβλημα είναι πρόβλημα παγκόσμιο και κατά πρώτο λόγο πρόβλημα μεσογειακό και της Ανατολικής Ευρώπης. Στην Ελλάδα, σήμερα, στέκονται αντιμέτωπες και αναμετριούνται οι δυνάμεις της Δημοκρατίας και της Ειρήνης με τις δυνάμεις του Ιμπεριαλισμού και της βίας. Στην Ελλάδα μάχονται ενάντια στο Δημοκρατικό Στρατό, όχι μόνο οι ντόπιοι μοναρχοφασίστες μαζί με τους Αγγλους και Αμερικάνους, μα και η παγκόσμια αντίδραση. Αυτού βρίσκονται και οι Αλβανοί μπαλίστες και οι Μιχαηλοβιτσικοί της Γιουγκοσλαβίας και Βούλγαροι φασίστες και Πολωνοί του Αντερς. Ακόμα έχουμε και Γερμανούς αιχμαλώτους πολέμου, που οι Αγγλοι τους χρησιμοποιούν στην πολεμική βιομηχανία, που εφοδιάζει τις μοναρχοφασιστικές δυνάμεις ενάντια στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας". Μοναρχοφασιστική αδιαλλαξία "Εκεί που έφτασαν τα πράγματα ο μοναρχοφασισμός σήμερα, κάτω από την αμερικανοαγγλική καθοδήγηση, δείχνει αδιάλλακτος προς κάθε δημοκρατικό δυνατό συμβιβασμό. Εχει την παγκόσμια ιμπεριαλιστική βοήθεια και αποβλέπει να επιβληθεί δυναμικά. Μια απόδειξη γι' αυτό αποτελεί το γεγονός ότι σήμερα στην Ελλάδα τουφεκίζονται καθημερινά δεκάδες δημοκρατικοί πολίτες καταδικασμένοι σε θάνατο από τα φασιστικά στρατοδικεία. Εξω απ' αυτούς, είναι και όσοι δολοφονούνται από τις μοναρχοφασιστικές συμμορίες και τις δυνάμεις της Χωροφυλακής. Ακόμα και όσοι αποτελειώνονται στα κρατητήρια και τις φυλακές". . Ελεύθερη Ελλάδα με δική της κυβέρνηση "Σήμερα γίνεται ολοένα και πιο φανερό, ότι στις ακούραστες προσπάθειες του ΕΑΜ και του δημοκρατικού κόσμου για Λαϊκή Συμφιλίωση και κατευνασμό, μόνο η αποφασιστική πολεμική επίδοση και ανάπτυξη του Δημοκρατικού Στρατού μπορεί να εξαναγκάσει την αντίδραση να σκεφθεί σοβαρές υποχωρήσεις, σαν αυτές που διαγράφονταν την Ανοιξη, μα τις ματαίωσε η ξετσίπωτη αμερικάνικη ιμπεριαλιστική παρεμβολή. Και η αποφασιστική επίδοση και ανάπτυξη του Δημοκρατικού Στρατού της Ελλάδας μπροστά στο γεγονός της αμερικανοαγγλικής και μοναρχοφασιστικής αδιαλλαξίας τείνει ν' αποκρυσταλλωθεί και αποκρυσταλλώνεται κιόλας προς τη δημιουργία μιας Λεύτερης Δημοκρατικής Ελλάδας με δική της ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ και δική της κρατική υπόσταση". Υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις "Για ένα τέτοιο πράγμα υπήρχαν και πριν και υπάρχουν και σήμερα ακόμα περισσότερο, όλες οι απαραίτητες αντικειμενικές στρατιωτικές, πολεμικές, υλικές, ηθικές ψυχολογικές, μα και γεωγραφικές προϋποθέσεις. Αν προς την κατεύθυνση αυτή είμαστε ακόμα κάπως διστακτικοί, είναι γιατί η δύναμη της λαϊκής πλειοψηφίας και εμπιστοσύνης που μας έχει ο λαός μας επιτρέπουν να κάνουμε υποχωρήσεις δημοκρατικές και να εξαντλούμε και την παραμικρή δυνατότητα. Από την άλλη μεριά γίνεται ολοένα και περισσότερο φανερό, ότι η αδιαλλαξία της αντίδρασης, ξένης και ντόπιας, δε βρίσκει δισταγμούς και αναγκαστικά το υπέρτατο συμφέρον της Δημοκρατίας και της Εθνικής Ανεξαρτησίας φέρνει τη δημιουργία ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ". Ετοιμοι και για συμβιβασμό "Μένει ακόμα σαν ερωτηματικό αν την τελευταία στιγμή η μοναρχοφασιστική αντίδραση θα θελήσει να πάει σ' ένα συμβιβασμό. Είμαστε πάντα έτοιμοι για ένα τέτοιο συμβιβασμό με βάση τις πιο ελάχιστες δημοκρατικές προϋποθέσεις, που είναι: Να δημιουργηθούν οι όροι για ν' αποφανθεί ο Λαός πραγματικά ελεύθερα, ανεπηρέαστα για τις τύχες του και με την υλική εξασφαλισμένη εγγύηση, ότι η αντίδραση δε θα μπορέσει να επαναλάβει την προδοσία και παρασπονδία της Βάρκιζας...". Η αντίδραση του κατεστημένου και των Αμερικανών Από δεξιά, ο Αμερικανός πρεσβευτής Μακ Βέι, ο Κ. Τσαλδάρης, η σύζυγός του Ναντίν και ο Κ. Καραμανλής, ανερχόμενο αστέρι της ελληνικής πολιτικής μέσα στο Λαϊκό Κόμμα Αναμφισβήτητα η διακήρυξη του Στρασβούργου θορύβησε την ντόπια οικονομικοπολιτική ολιγαρχία και τους Αμερικανούς καθοδηγητές της και η απάντησή τους ήταν σχεδόν ακαριαία, με την εκδήλωση κρατικής τρομοκρατίας πρωτοφανούς έκτασης και έντασης σε ολόκληρη τη χώρα. Τη νύχτα 9 προς 10 Ιουλίου 1947, με εντολή του υπουργού Δημόσιας Τάξης, Ν. Ζέρβα, εξαπολύθηκε ένα τεράστιο πογκρόμ κατά χιλιάδων κομμουνιστών, αριστερών και προοδευτικών πολιτών, μπροστά στο οποίο ωχριούσαν τα γερμανικά μπλόκα της κατοχής. Στην Αθήνα και στον Πειραιά συνελήφθησαν 2.613 άτομα και στη Θεσσαλονίκη περίπου 3.000. Η επιχείρηση αυτή συνεχίστηκε και τις επόμενες μέρες και στις 14 Ιουλίου συλλαμβάνονται άλλοι 2.500 περίπου δημοκρατικοί πολίτες. Συνολικά, από τις 9 έως και τις 14 Ιουλίου πιάστηκαν 7.000 σε Αθήνα - Πειραιά και 8.000 στην επαρχία. Ανάμεσα στους συλληφθέντες ήταν: Ο Μ. Παρτσαλίδης, Γραμματέας της ΚΕ του ΕΑΜ και ως μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ υπεύθυνος για τη νόμιμη κομματική δουλιά, ο Μ. Παπαρήγας, ΓΓ της ΓΣΕΕ, ο Ν. Αραμπατζής, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, τα μέλη της ΚΕ του ΕΑΜ Γαβριηλίδης, Λούλης, Κρητικάς, Πασαλίδης, ο αρχισυντάκτης του "Ριζοσπάστη" Χρ. Καβαφάκης κ. ά. Οι συλληφθέντες μεταφέρθηκαν αρχικά στο νησί Ψυττάλεια και στη συνέχεια εκτοπίστηκαν στην Ικαρία. Η κυβέρνηση δικαιολόγησε το πρωτοφανές αυτό πογκρόμ, επικαλούμενη ανυπόστατα προβοκατόρικα ψεύδη. Συγκεκριμένα ανακοινώθηκε ότι οι κρατικές υπηρεσίες είχαν πληροφορίες πως είχαν διεισδύσει στην Αθήνα και σε άλλα αστικά κέντρα χιλιάδες αντάρτες με σκοπό, βάσει κάποιου περιβόητου σχεδίου "Φ", να πραγματοποιήσουν ένοπλη εξέγερση στις 10 Ιούλιου του 1947 και να καταλάβουν την εξουσία. Στην πραγματικότητα βέβαια το πογκρόμ έγινε για να αποφευχτεί μαζική έξοδος αγωνιστών από τα αστικά κέντρα προς το Δημοκρατικό Στρατό. Αυτό φοβούνταν η ντόπια αντίδραση και οι Αμερικανοί κι αυτό επιχείρησαν να αποτρέψουν. Το ΚΚΕ με ανακοίνωση του ΠΓ της ΚΕ του κατήγγειλε τις ομαδικές συλλήψεις, υπογραμμίζοντας ότι "ολοκληρώνεται η πορεία του νεοφασιστικού καθεστώτος, που θεμελίωσε μεταπολεμικά στον τόπο μας η αγγλική κατοχή και το στηρίζει σήμερα η αμερικανική επέμβαση". Ταυτόχρονα με την πολιτική των διώξεων και των αντιλαϊκών πογκρόμ οι Αμερικανοί προώθησαν αλλαγές και σε κυβερνητικό επίπεδο, με σκοπό την εξαπάτηση των λαϊκών μαζών και την εξασφάλιση όσο το δυνατόν μεγαλύτερης λαϊκής ανοχής στα σχέδιά τους ενάντια στο ΚΚΕ και το ΔΣΕ. Η κυβέρνηση του Δ. Μάξιμου, που ουσιαστικά ήταν κυβέρνηση του Λαϊκού Κόμματος, δεν μπορούσε να τους ικανοποιεί. Στην κατάσταση που διαμορφωνόταν ήταν απαραίτητο ένα ευρύτερο κυβερνητικό σχήμα. Συνεπώς, είχε έρθει η ώρα να προσφέρει και το Κέντρο της υπηρεσίες του. Ετσι, οι Αμερικανοί άρχισαν να προωθούν τη συγκρότηση ευρείας κυβέρνησης με τη συμμετοχή της Δεξιάς και του κόμματος των Φιλελευθέρων του Θ. Σοφούλη. Οι αρχικές αντιδράσεις του κόμματος των Λαϊκών του Κ. Τσαλδάρη κάμφθηκαν γρήγορα. Λέγεται μάλιστα ότι οι Αμερικανοί έβγαλαν τον Τσαλδάρη μέσα από το μπάνιο του και τον έσυραν ως τα ανάκτορα, όπου μπροστά στο βασιλιά Παύλο τον υποχρέωσαν να δεχτεί κυβέρνηση, υπό τον Θ. Σοφούλη, στην οποία ο ίδιος θα ήταν αντιπρόεδρος. Οπως και να 'γινε πάντως, στις 7 Σεπτέμβρη 1947, ορκίστηκε κυβέρνηση υπό τον Σοφούλη με τη συμμετοχή 10 φιλελευθέρων και 14 Λαϊκών. Ο Τσαλδάρης αρκέστηκε να αναλάβει την αντιπροεδρία και το υπουργείο των Εξωτερικών. Με την ανάληψη των πρωθυπουργικών του καθηκόντων, ο Σοφούλης διακήρυξε ότι θα προωθούσε πολιτική "κατευνασμού". Στην πραγματικότητα επρόκειτο για απάτη, αφού με νομοσχέδιο που πρότεινε στη Βουλή προέβλεπε τη χορήγηση ατομικής αμνηστίας σε όσους μαχητές του ΔΣΕ παρουσιάζονταν, σε διάστημα ενός μηνός από τη δημοσίευση του νόμου, "αυτοβούλως εις την πλησιεστέραν δικαστικήν, στρατιωτικήν ή αστυνομικήν αρχήν και αφοπλισθώσιν". Ταυτόχρονα, ο "δημοκράτης" Σοφούλης απείλησε πως αν μείνει άκαρπη η δήθεν ειρηνευτική του προσπάθεια θα ηγηθεί "προσωπικώς σταυροφορίας διά να πλήξωμεν τον εχθρό, μη φειδόμενοι ουδενός μέσου". Το ΚΚΕ ξεσκέπασε την απάτη και τη δημαγωγία της κυβέρνησης Σοφούλη, δηλώνοντας ότι μια πραγματική πολιτική κατευνασμού θα έπρεπε να συνοδεύεται από γενική πολιτική αμνηστία και σχηματισμό αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης για τη διεξαγωγή ελεύθερων και ανόθευτων εκλογών, για την εξασφάλιση ομαλής δημοκρατικής πορείας. Οπως ήταν φυσικό τα δήθεν ειρηνευτικά μέτρα Σοφούλη δεν έφεραν αποτέλεσμα. Εστι η κυβέρνηση προχώρησε σε πολιτική άγριας αντιλαϊκής τρομοκρατίας. Οι εκτελέσεις και τα έκτακτα στρατοδικεία έδινα και έπαιρναν και στις 18 Οκτώβρη 1947 απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του "Ριζοσπάστη" και της "Ελεύθερης Ελλάδας".