Για τις μάχες στο Μάλι - Μάδι

Για τον "Κλέφτη"

Η ψηλότερη κορυφή του Σμόλικα είναι το 2637 ύψωμα. Ο "Κλέφτης" βρίσκεται δυτικότερα απέναντι από την Κόνιτσα, 3-4 περίπου χιλιόμετρα και από την Κόνιτσα περίπου 5 - 6 χιλιόμετρα, πάνω από το Ελευθεροχώρι. Στον "Κλέφτη" θυμάμαι τραυματίστηκε και ο Γρ. Φαράκος, που τότε έφυγε για τις λαϊκές δημοκρατίες και δε θυμάμαι, αν ξαναεπέστρεψε.

Για τον "Κλέφτη", είχε γράψει ο Α. Σπήλιος, ένα πολύ ωραίο χρονικό. Ο γράφων στον "Κλέφτη" άρχισε τη "δημοσιογραφική" του καριέρα. Είχα γράψει μερικά "αθώα" ρεπορτάζ. Εμείς τότε γράφαμε.... ό,τι κάναμε κι ό,τι βλέπαμε. Την ημέρα είχαμε μάχες, το βράδυ με κανένα "κερί" ή φακό, αλλά τις περισσότερες φορές με "δαδί", που έβγαζε και πολύ καπνό και μοιάζαμε περισσότερο με "μηχανικούς", παρά με μαχητές. Οι μάχες ήταν ιδιαίτερα αιματηρές τις ημέρες που ήρθε στην πρώτη γραμμή ο στρατηγός Βαν Φλιτ σε απόσταση μόλις 1.500 μέτρων. Το χρονικό της Ε. Παχή για τις μάχες στον "Κλέφτη" είναι αρκετά παραστατικό και δε χρειάζεται κανείς να προσθέσει τίποτε περισσότερο.

Για το Μάλι - Μάδι

Οι μάχες στο Μάλι - Μάδι, άρχισαν τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτέμβρη του 1948. Ο στρατός της Αθήνας, με τον "αέρα" του Γράμμου κατέλαβε αιφνιδιαστικά όλο το Μάλι - Μάδι και έφτασε πάνω από την Κρυσταλλοπηγή. Πριν ακόμα κατοχυρώσει τις θέσεις του, τα τμήματα του ΔΣΕ, με αντεπιθέσεις ανακατέλαβαν τις μισές περίπου κορυφές του πετρώδους αυτού υψώματος. Τελείωσεο κύκλος των μαχών εκείνων στις 22 Σεπτεμβρίου 1948, με τη διάλυση του 522 τάγματος του στρατού της Αθήνας, επικεφαλής του οποίου ήταν ο λοχαγός Σουμελίδης. Το τάγμα αυτό κρατούσε θέσεις πάνω από την Αγία Κυριακή Καστοριάς. Τα στοιχεία που δίνετε για τον αριθμό των δυνάμεων του ΔΣΕ, είναι σωστά σχεδόν. Ο,τι αφορά τις δυνάμεις του στρατού της Αθήνας, είναι μειωμένα. Οι δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού γύρω από το Βίτσι κι αυτές που έπαιρναν μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις, υπολογίζονταν σε 37.000 άνδρες.

Στις μάχες εκείνες από μέρους του ΔΣΕ, πήραν μέρος 5 - 5.500 μαχητές.

Οπως όταν άνοιξε το "ρήγμα" στο βόρειο τμήμα της Αλεβίτσας, τη "Χελώνα" ή Γκίνοβα, το τάγμα τότε του Ηλ. Αλευρά, αδελφού του πρώην (αποθανόντα πλέον) προέδρου της Βουλής Γιάννη Αλευρά, έτσι και στο Μάλι - Μάδι κρατούσε τον κεντρικό τομέα του μετώπου, απέναντι από το στρατηγικής σημασίας ύψωμα "Σουλιό".

Συνήθως ο ΔΣΕ, επιτίθονταν τη νύχτα. Την ημέρα, όμως, εκείνη άρχισε στις 2 το μεσημέρι, κάπως "ανορθόδοξα" και ένα τυχαίο επεισόδιο, που πέρασε απαρατήρητο έφερε την αναπάντεχη ανατροπή. Από το πρωί όσοι ήταν ελαφρά τραυματίες και μεταξύ αυτών και ο γράφων, μας έμασαν όλους, για να ενισχύσουμε την επίθεση. Είχαν συγκεντρωθεί 18 μαχητές από τα αναρρωτήρια ή τη διάθεση των διοικήσεων. Οι 7 ήταν μαχήτριες. Μας χώρισαν σε δύο ομάδες και επικεφαλής είχαν τοποθετήσει τον υπογράφονται. Δε γνωριζόμασταν καν. Μας έθεσαν στη διάθεση του Ηλ. Αλευρά, που ήταν ήδη διοικητής της 16ης ταξιαρχίας του ΔΣΕ, μετά το Γράμμο. Και ενώ οι επιθέσεις του Δημοκρατικού Στρατού συνεχίζονταν, και στον ουρανό κυριαρχούσε η αεροπορία του αντιπάλου, που βομβάρδιζε και πολυβολούσε ανελέητα, ο Ηλ. Αλευράς μάς έδωσε αποστολή, να περάσουμε στα μετόπισθεν του υψώματος "Σουλιό" και να "πιάσουμε" το διοικητή του τάγματος, που κρατούσε το ύψωμα. Προηγούμενα, οι ανιχνευτές του ΔΣΕ είχαν επισημάνει τη διοίκηση του αντιπάλου τάγματος.

Περάσαμε με καταπληκτική ταχύτητα, μια απόσταση περίπου 150 - 200 μέτρων από τις θέσεις μας και τους πρόποδες του υψώματος, υποστηριζόμενοι από ισχυρά πυρά των ολμοβόλων, που τα είχαν φέρει τις παραμονές της επίθεσης (ήταν γερμανικής προέλευσης και είχαν βλήματα 14 κιλών και θεωρήθηκαν το "μυστικό όπλο" του ΔΣΕ). Ανεβήκαμε "ανενόχλητα" σχεδόν από ένα κοίλωμα του υψώματος πιάνοντας τα κλαδιά και τις ρίζες των θάμνων... και ξαφνικά, όταν ανεβήκαμε απάνω στο ύψωμα, βρεθήκαμε στο σημείο στήριξης των δυο ταγμάτων του εχθρού. Το σημείο εκείνο ήταν τελείως αφύλαχτο. Με τον ενθουσιασμό που μας κυρίεψε "ξεχάσαμε" την αποστολή μας και με τα δύο οπλοπολυβόλα που είχαμε - ένα ήταν μυδράλιο - ανοίξαμε πυρά στα πλευρά των δύο ταγμάτων δίχως να το ξέρουμε. Το αποτέλεσμα ήταν, ο εχθρός να αιφνιδιαστεί και οι στρατιώτες να εγκαταλείψουν τις θέσεις και να τρέχουν προς τις χαράδρες μπουλούκια. Υστερα από λίγο ο στρατός έφευγε άτακτα από όλα τα υψώματα. Τρέξαμε με μια ομάδα από 5 μαχητές να "πιάσουμε" τον ταγματάρχη, αλλά αυτός με το επιτελείο του είχε γίνει άφαντος. Στη διοίκηση βρήκαμε έναν τηλεφωνητή τραυματία στο πόδι, στημένο ασύρματο και σε μια "φουφού" τηγανίζονταν"σαρδέλες". Υπήρχε κρασί και ούζο στο τραπέζι. Ριχτήκαμε να κυνηγήσουμε αυτούς που έφευγαν και κατορθώσαμε να πιάσουμε κάπου 35 - 37 αιχμαλώτους. Υστερα από λίγα λεπτά στο ύψωμα ανέβηκαν τα τμήματα της 16ης ταξιαρχίας και μέχρι το σούρουπο ο ΔΣΕ, κυριάρχησε σ' ολόκληρο το Μάλι - Μάδι.

Το ενδιαφέρον είναι, ότι όχι μόνο ο στρατός της Αθήνας αιφνιδιάστηκε, αλλά και η δικιά μας διοίκηση και εμείς. Δεν περιμέναμε αυτό το αναπάντεχο. Αν η διοίκησή μας. τότε, πίστευε σε κάτι τέτοιο ίσως εκμεταλλευόταν την επιτυχία. Οπως γράφω και παραπάνω, είχαμε πάρει αποστολή να πιάσουμε "γλώσσα" τον ταγματάρχη και δίχως ακόμα καν να το φανταστούμε, παίξαμε κάποιο ρόλο που συντέλεσε κι αυτό στην ανατροπή του εχθρού στο Μάλι - Μάδι. Εμείς δεν ήμασταν καν συγκροτημένο τμήμα. Τα άλλα που γράφετε εσείς, είναι στα πλαίσια της πραγματικότητας. Η νίκη του ΔΣΕ στο Μαλί - Μάδι, ήταν ίσως μια από τις σημαντικότερες και ο αριθμός των αιχμαλώτων ο μεγαλύτερος μέχρι τότε. Στον γράφοντα δόθηκε μετά τη μάχη διμοιρία και πρόταση για το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Ανάλογα για τους άλλους...

Με συναγωνιστικούς χαιρετισμούς.

Γ. ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΣ "