Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας Αγώνας για μια δίκαιη υπόθεση

Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, όπως και ολόκληρη η χρονική περίοδος 1944-'49 - ίσως, περισσότερο και από αυτή της Εθνικής Αντίστασης - αποτέλεσαν στα κατοπινά χρόνια, και μέχρι σήμερα, το βασικό στόχο της κάθε λογής κατασυκοφάντησης και διαστρέβλωσης από τις αντιδραστικές δυνάμεις του τόπου. Η νίκη τους, στα 1949, τους έδωσε τη δυνατότητα να γράψουν την ιστορία, με το κεφάλι κάτω. Και το έκαναν με περισσή επιμέλεια και φροντίδα, πολλές φορές δε, με ολοφάνερη εκδικητική μανία και μίσος. Μ' αυτή την "ιστορία" προσπάθησαν να μπολιάσουν τις επόμενες γενιές, να σβήσουν από τις μνήμες τα ιδανικά και τις αξίες της εθνικής ανεξαρτησίας, της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και προκοπής, που θέριεψαν εκείνη την περίοδο και φλόγισαν τις καρδιές χιλιάδων και χιλιάδων αγωνιστών. Επιχείρησαν να σβήσουν από τα μυαλά και τις καρδιές τα οράματα και τις ελπίδες, που γέννησε αυτή η ίδια η τετράχρονη, νικηφόρα και ομόθυμη συμμετοχή του λαού στο σκληρό και αιματηρό αντιφασιστικό και απελευθερωτικό αγώνα και πάνω απ' όλα, να σβήσουν τις πολύτιμες, αγωνιστικές παρακαταθήκες των μαχητών και μαχητριών της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Τίποτε, όμως, απ' όλα αυτά δεν έγινε κατορθωτό. Ευτυχώς, η ιστορία κάθε λαού "γράφεται" και μ' ένα σωρό άλλους τρόπους, πέρα από τα επίσημα κιτάπια. Πρώτα και κύρια, μέσα στους καθημερινούς του αγώνες και καθώς οι νεότερες γενιές αναζητούν εμπνεύσεις και φωτεινά παραδείγματα στους αγώνες των προηγούμενων. Σε πείσμα της τεράστιας και πολύμορφης εκστρατείας αποσιώπησης, κατασυκοφάντησης και διαστρέβλωσης, το έπος της Εθνικής Αντίστασης και ο κατοπινός, ηρωικός αγώνας των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας αποτέλεσαν την αστείρευτη πηγή φρονηματισμού, πίστης και ελπίδας του ελληνικού λαού και της νεολαίας του στις επόμενες δεκαετίες. Μπροστάρηδες σ' αυτή την πορεία οι κομμουνιστές. Όπως ήταν μπροστάρηδες και στην περίοδο 1940-'49. Και η ιστορία στηνόταν σιγά σιγά, μέσα από σκληρούς αγώνες, εμπόδια και δοκιμασίες, ξανά στα πόδια της. Μια ζωντανή και πολυσύνθετη διαδικασία, που συνεχίζεται και σήμερα. Μια προσφορά σ' αυτή ακριβώς την πορεία αποτελεί και το πολυήμερο αφιέρωμα του "Ρ", που ξεκινά σήμερα, με αφορμή την επέτειο των πενήντα χρόνων από την ίδρυση του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Ενα αφιέρωμα που ξεκινά με τις χαρούμενες και πανηγυρικές μέρες της απελευθέρωσης από το φασιστικό ζυγό, αφού ταυτόχρονα μ' έναν ολόκληρο λαό, που έκανε σχέδια και όνειρα, για την οικοδόμηση μιας λαοκρατούμενης Ελλάδας, κλιμακώνονταν συστηματικά και μεθοδικά τα αντιλαϊκά και διχαστικά σχέδια του αγγλικού ιμπεριαλισμού. {Ίδρυση ΔΣΕ} Ανήμερα της έκτης επετείου του ΟΧΙ στον ιταλικό φασισμό και δύο περίπου χρόνια μετά την απελευθέρωση της χώρας από το γερμανοφασιστικό ζυγό, την 28η Οκτώβρη του 1946, πραγματοποιείται στην Τσούκα των Αντιχασίων σύσκεψη των καπεταναίων διάφορων αντάρτικων ομάδων, που έχουν γίνει καταφύγιο των καταδιωκόμενων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης από τους μοναρχοφασίστες και το αγγλόδουλο καθεστώς. Η ανάγκη του συντονισμού και της ενιαίας καθοδήγησης των ομάδων αυτών έχει γίνει πλέον ολοφάνερη. Το ίδιο ακριβώς θέμα είχε συζητηθεί σε μια ακόμη σύσκεψη των καπεταναίων, που πραγματοποιήθηκε στις 21 Οκτώβρη, στην Ανθρακιά Γρεβενών. Σ' αυτή τη δεύτερη σύσκεψη στην οποία πήραν μέρος οι καπεταναίοι Μάρκος, Κίσσαβος (καπετάνιος της Θεσσαλικής I μεραρχίας του ΕΛΑΣ στο τέλος της κατοχής), Κικίτσας (καπετάνιος Πιερίων από την αρχή του κατοχικού αντάρτικου) και Λασσάνης (πολιτικός της 10ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ), αποφασίζεται η συγκρότηση του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών, με επικεφαλής τον Μάρκο Βαφειάδη. Η απόφαση αυτή θέτει ουσιαστικά τις βάσεις, για τη δημιουργία του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Την ίδια μέρα εκδίδεται και η πρώτη, ημερήσια διαταγή του Γενικού Αρχηγείου, που αναγγέλλει την ίδρυση και έχει ως εξής: "ΓΕΝΙΚΟ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΑΝΤΑΡΤΩΝ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΓΡΑΦΕΙΟ I ΑΡΙΘ. ΠΡΩΤ. 1 Η στυγνή δίωξη των αγωνιστών και του Δημοκρατικού Λαού από τον αγγλόδουλο μοναρχοφασισμό και τα όργανά του, που ανάγκασαν χιλιάδες δημοκράτες να βγούνε στα βουνά για να υπερασπίσουν τη ζωή τους, οδήγησε στη σημερινή ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος. Εχοντας υπόψη ότι είναι ώριμη πια η ανάγκη της δημιουργίας συντονιστικού οργάνου για το συντονισμό και την καθοδήγηση του όλου αντάρτικου αγώνα, Αποφασίζουμε τη δημιουργία του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών, στο οποίο θα υπάγονται τα αρχηγεία Ανταρτών Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Ρούμελης. Σταθμός Διοίκησης Γενικού Αρχηγείου 28 Οκτώβρη 1946". Η δίχρονη αιματηρή προϊστορία Πολλά και τραγικά γεγονότα έχουν στο μεταξύ συμβεί στα δύο χρόνια, που προηγήθηκαν της συγκρότησης του Γενικού Αρχηγείου. Γεγονότα, που θα δοθεί η δυνατότητα στον αναγνώστη να τα παρακολουθήσει με μεγαλύτερη πληρότητα στη συνέχεια του αφιερώματος. Εντελώς επιγραμματικά στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο να αναφερθούν ορισμένα μόνο στοιχεία. Αμέσως μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας και αφού είχαν προηγηθεί τα "Δεκεμβριανά" οι Εγγλέζοι, το αγγλόδουλο καθεστώς και οι μοναρχοφασιστικές οργανώσεις - συγκροτημένες από πρώην συνεργάτες των Γερμανών, ακροδεξιά, αντικομμουνιστικά και φασιστικά στοιχεία - εξαπόλυσαν κύμα διώξεων κατά των ΕΑΜιτών, των μαχητών του ΕΛΑΣ, κομμουνιστών και δημοκρατικών πολιτών. Η μαζική και ωμή αυτή τρομοκρατία υποχρέωσε τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης να πάρουν μέτρα, για την προστασία της ίδιας τους της ζωής. Ορισμένοι απ' αυτούς - ιδιαίτερα αυτοί που αντιλήφθηκαν εγκαίρως ότι ήταν προγραμμένοι και δεν είχαν άλλη επιλογή αυτοπροστασίας - βγήκαν στα βουνά. Αλλοι άοπλοι, άλλοι οπλισμένοι, με όπλα που δεν παρέδωσαν ύστερα από τη Συμφωνία της Βάρκιζας, συγκρότησαν ομάδες με κύριο στόχο την αυτοπροστασία τους, την προστασία των οικογενειών τους και των περιουσιών τους, αλλά και την προστασία του λαού - στο μέτρο βεβαίως του δυνατού - από τη μανία και το δολοφονικό μίσος των μοναρχοφασιστικών συμμοριών. Οι ομάδες αυτές ήταν γνωστές με τα ονόματα ΟΚΔΑ (Ομάδες Καταδιωκόμενων Δημοκρατικών Αγωνιστών) ή ΟΔΕΚΑ (Ομάδες Δημοκρατικών Ενόπλων Καταδιωκόμενων Αγωνιστών). Τέτοιες ομάδες υπήρχαν: Στα Πιέρια και τον Ολυμπο με επικεφαλής τον Τσικιρτζή, στη Θεσσαλία με επικεφαλής τους Κίσσαβο και Καρτσιώτη, στο Βέρμιο με επικεφαλής τον Ακρίτα, στο Πάικο με επικεφαλής τον Σοφιανό, στην Κεντρική Μακεδονία με επικεφαλής τον Στράτο, στα Χάσια, Βόιο και Γράμμο με επικεφαλής τον Υψηλάντη και τον Γιαννούλη, στο Βίτσι με επικεφαλής τον Κεραυνό, στην Ηπειρο με επικεφαλής τον Αχ. Πετρίτη, στη Ρούμελη με επικεφαλής τον Διαμαντή, στη Δυτική Μακεδονία (Πίνδος) με επικεφαλής τον Λασσάνη κ. ο. κ. Οι καπεταναίοι τέτοιων αντάρτικων ομάδων - μετά και τις σχετικές αποφάσεις της 2ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ - συναντήθηκαν και αποφάσισαν στις 28 Οκτώβρη να συγκροτήσουν το Γενικό Αρχηγείο Ανταρτών. Οκτώβρης 1944 Η απελευθέρωση δεν έφερε ξαστεριά Το καλοκαίρι του 1944 βρίσκει τις δυνάμεις της Εθνικής Αντίστασης σε πλήρη ανάπτυξη και πολύμορφη δράση ενάντια στους φασίστες καταχτητές. Ήδη ένα μεγάλο μέρος της υπαίθρου, ακόμη και συνοικίες μεγάλων πόλεων, είναι περιοχές ελεύθερες, όπου δεν τολμά να εμφανιστεί ο κατακτητής κι έχουν αρχίσει να μπαίνουν τα θεμέλια μιας νέας Ελλάδας. Οικοδομούνται οι θεσμοί της λαϊκής αυτοδιοίκησης και της λαϊκής δικαιοσύνης. Στις 1 και 2 Σεπτέμβρη συνέρχεται στο Νεοχώρι Ευρυτανίας πανελλαδική σύσκεψη του ΕΑΜ, όπου παραβρέθηκαν - εκτός από ολόκληρη την ΚΕ του ΕΑΜ - πολυμελείς αντιπροσωπείες απ' όλη τη χώρα, πλην της Κρήτης. Το ψήφισμα της πανελλαδικής σύσκεψης καλεί όλες τις οργανώσεις του ΕΑΜ και ολόκληρο τον ελληνικό λαό, να σταθούν στο πλευρό του ΕΛΑΣ, να στείλουν τα καλύτερα παιδιά για να πυκνώσουν τις γραμμές του, να εντείνουν τη δουλειά για την αποσύνθεση των δυνάμεων του εχθρού, να καταβάλουν πιο επίμονες προσπάθειες για τη διάλυση των προδοτικών σωμάτων. Ταυτόχρονα, στις 2 Σεπτέμβρη, συγκροτείται η κυβέρνηση "Εθνικής Ενότητας", υπό τον Γ. Παπανδρέου, σε εφαρμογή της συμφωνίας του Λιβάνου. Στην κυβέρνηση αυτή, η ΠΕΕΑ και το ΕΑΜ αντιπροσωπεύονται με έξι υπουργούς, που ανέλαβαν τα υπουργεία Οικονομικών, Γεωργίας, Εργασίας, Εθνικής Οικονομίας και Δημοσίων Έργων, καθώς και το υφυπουργείο Οικονομικών. Τις ίδιες μέρες και καθώς ο σοβιετικός στρατός προελαύνει ακάθεκτος στα Βαλκάνια, αρχίζει η σύμπτυξη των γερμανικών δυνάμεων και η αποχώρησή τους από την Ελλάδα, κάτω από τα συνεχή χτυπήματα του ΕΛΑΣ και των ΕΑΜικών οργανώσεων. Την αποχώρησή τους βοηθούν τα προδοτικά Τάγματα Ασφαλείας και διάφορα άλλα αντιδραστικά σώματα (ΠΑΟ, Πούλος, ΕΕΣ, Χωροφυλακή, Ειδική Ασφάλεια, κλπ., με συνολική δύναμη την εποχή εκείνη 34.000 περίπου ανδρών), που έχουν εγκατασταθεί σε όλες σχεδόν τις πόλεις της Πελοποννήσου, σε πολλές πόλεις της υπόλοιπης Ελλάδας και σε αρκετές περιοχές της Δυτικής, Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας. Η απελευθέρωση Τα μαύρα, όμως, σύννεφα της τετράχρονης περίπου κατοχής έχουν πλέον σκορπίσει. Ο ήλιος της λευτεριάς έχει ανατείλει. Γεγονός, που εκφράστηκε χαρακτηριστικά και με το προσκλητήριο του ΕΑΜ, που μεταδόθηκε, κάτω από τη μύτη των Γερμανών, από το κρατικό ραδιόφωνο της υπόδουλης ακόμη Αθήνας το βράδυ της 23ης Σεπτέμβρη: Προσοχή! Προσοχή! Σας μιλάει το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Έλληνες, όλοι επί ποδός πολέμου! Ο ηρωικός ΕΛΑΣ λευτερώνει την αγαπημένη μας πατρίδα. Ήρθε η ώρα να λευτερώσει και την Αθήνα μας. Εμπρός όλοι, να λευτερώσουμε τους φυλακισμένους αδερφούς μας. Φωτιά και τσεκούρι στους αμετανόητους ταγματασφαλίτες, χωροφύλακες, μπουραντάδες και τους κρυφούς πολιτικούς αρχηγούς τους. Κλείστε τ' αυτιά σας στις προδοτικές διαδόσεις. Ολοι επί ποδός πολέμου! Ζήτω το ΕΑΜ - ΕΛΑΣ! Ζήτω οι μεγάλοι μας σύμμαχοι!" Στις 12 Οκτώβρη κι έπειτα από 1.264 μέρες χιτλερικής σκλαβιάς απελευθερώνεται η Αθήνα. Στις 9.45 π.μ. ο μισητός αγκυλωτός σταυρός κατεβαίνει από την Ακρόπολη. Ο λαός, μέσα σε παραλήρημα χαράς, ξεχύνεται στους δρόμους και γιορτάζει την απελευθέρωση. Η πόλη, από τη μια στιγμή στην άλλη μεταμορφώνεται, κολυμπάει στα γαλανόλευκα κι εκατοντάδες χιλιάδες λαού πλημμυρίζουν τους δημόσιους χώρους, χαιρετίζοντας τους ηρωικούς αντάρτες του ΕΛΑΣ, που παρελαύνουν στους δρόμους. Στις 18 Οκτώβρη έρχεται στην Ελλάδα η υπό τον Γ. Παπανδρέου κυβέρνηση. Σε μια μεγάλη, παναθηναϊκή συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος, που συγκλονίζεται από τα συνθήματα του ΕΑΜ και του ΚΚΕ και όπου μίλησε ο πρωθυπουργός, εκατοντάδες χιλιάδες Αθηναίοι - εκφράζοντας και τη θέληση της συντριπτικά μεγάλης πλειοψηφίας ολόκληρου του ελληνικού λαού - διατρανώνουν τη θέλησή τους: Να λυθούν ομαλά και δημοκρατικά όλα τα εσωτερικά προβλήματα. Να κατοχυρωθούν οι σκοποί των αγώνων και των θυσιών του. Να ξεκαθαριστεί ο κρατικός μηχανισμός από το δοσιλογισμό και ενωμένες όλες οι πατριωτικές δυνάμεις, να βαδίσουν μπροστά, προς την αναδημιουργία και την ανοικοδόμηση της χώρας. Τα διχαστικά σχέδια και οι επιδιώξεις Ο εγγλέζικος, όμως, ιμπεριαλισμός έχει πάρει από καιρό τις αποφάσεις του κι έχει οριοθετήσει τους δικούς του στόχους. Από το 1943 ακόμη, έχει επεξεργαστεί τη γενικότερη τακτική του, τους στόχους της οποίας περιγράφει με σαφήνεια ένας πολιτικός εκπρόσωπος της Δεξιάς, ο Π. Πιπινέλης. Γράφει συγκεκριμένα: "Μετά τις αποφάσεις της Τεχεράνης αποφασίστηκε η καταπολέμησις του ΕΑΜ διά προσελκυσμού, διαβρώσεως και υπονομεύσεως... Αφού η πραγματική εξουσία εν Ελλάδι είχε κατ' ανάγκην περιέλθει εις χείρας των κομμουνιστών, έπρεπε να γίνει προσπάθεια "πολιτικής λύσεως", συνεργασίας δηλαδή μετά των κομμουνιστών και συν τω χρόνω εκτοπίσεώς των". Και όταν η τακτική αυτή δεν έφερε τους αναμενόμενους, για τους Εγγλέζους ιμπεριαλιστές και την ντόπια πλουτοκρατία, καρπούς προχώρησαν στην ένοπλη επέμβαση, το Δεκέμβρη του 1944. "Λύση", που την είχαν προετοιμάσει από το 1943 ακόμη, με το διαβόητο σχέδιο "Μάνα". Ο εγγλέζικος ιμπεριαλισμός, αφ' ενός ήθελε την απελευθερωμένη Ελλάδα δέσμια στο άρμα του και αφ' ετέρου, να αξιοποιήσει τις πολεμικές εξελίξεις στη χώρα, προς όφελος των γενικότερων σχεδίων του και κυρίως, στην καθυστέρηση της προέλασης του σοβιετικού στρατού στα Βαλκάνια και στο ανατολικό μέτωπο γενικότερα. Πλήθος είναι οι αποδείξεις και τα στοιχεία, που τεκμηριώνουν αυτές τις εκτιμήσεις. Χωρίς να είναι οι μοναδικές ή οι πλέον χαρακτηριστικές, αναφέρουμε μόνο τη συμφωνία της Καζέρτας και το σχέδιο "Κιβωτός", απλά και μόνο, γιατί είναι τα τελευταία παρόμοια γεγονότα, πριν την απελευθέρωση της χώρας και φανερώνουν πόσο συστηματικά και μεθοδικά προωθούσε τους πραγματικούς τους σκοπούς. Τόσο η Συμφωνία της Καζέρτας (26 Σεπτέμβρη 1944), όσο και το σχέδιο "Κιβωτός" (σχέδιο που επέβαλαν οι Εγγλέζοι στον ΕΛΑΣ από τη συμφωνία της Πλάκας ακόμη) αποσκοπούσαν στους παρακάτω βασικούς στόχους ταυτόχρονα: - Στη χειραγώγηση, εξασθένιση, υπονόμευση, μέχρι και τη διάλυση των ΕΑΜικών οργανώσεων και κυρίως του ΕΛΑΣ. - Στην περιθωριοποίηση και αγκίστρωση του ΕΛΑΣ στους ορεινούς όγκους της χώρας και ιδιαίτερα τον αποκλεισμό του από τα μεγάλα αστικά κέντρα. - Στη διευκόλυνση της αποχώρησης των χιτλερικών δυνάμεων από την Ελλάδα, μαζί και με τον βαρύ οπλισμό τους, ώστε να μεγαλώνουν τα εμπόδια στην προέλαση του σοβιετικού στρατού και ταυτόχρονα, να μην ενισχύονται οι ΕΛΑΣίτικες δυνάμεις. - Στη διευκόλυνση των ντόπιων αντιδραστικών δυνάμεων, να αποφύγουν τον αφοπλισμό, τη διάλυση και την απαιτούμενη τιμωρία και ακόμη περισσότερο, συγκεντρωνόμενες στα βασικά αστικά κέντρα, να κυριαρχήσουν σ' αυτά. Ετσι έχτιζε ο εγγλέζικος ιμπεριαλισμός, από πολύ γρηγορότερα και από τις αρχές του 1944 και μετά - όταν έγινε φανερή πλέον η νικηφόρα τροπή του Β` Παγκόσμιου Πολέμου - πολύ πιο μεθοδικά και συστηματικά, τα θεμέλια των διχαστικών του σχεδίων και επιδιώξεων στην Ελλάδα. Εθνική Αντίσταση Ηρωικοί αγώνες και βαριές θυσίες Η απελευθέρωση της χώρας έβρισκε τον ελληνικό λαό βαριά λαβωμένο, αλλά περήφανο και αισιόδοξο για το αύριο, με το κεφάλι ψηλά. Περηφάνια και πίστη, που τις είχε κερδίσει και κατακτήσει, μέσα στο σκληρό καμίνι της αντιφασιστικής πάλης, καθώς πολέμησε στα ίσια τις σιδερόφρακτες χιτλερικές ορδές και τις υποχρέωσε να εγκαταλείψουν ηττημένες το πεδίο της μάχης. Καθώς πήρε στα δικά του χέρια την υπόθεση της χώρας και συνειδητοποίησε στην πράξη - και μάλιστα, στις πλέον δύσκολες και κρίσιμες στιγμές - τα ανίκητα όπλα της λαϊκής ενότητας και της αλληλεγγύης. Η τεράστια και ανεκτίμητη αυτή συμβολή ήταν έργο της Εθνικής Αντίστασης και του ΚΚΕ, που αποτέλεσε τον πρωτεργάτη της, τον κύριο οργανωτή, καθοδηγητή και αιμοδότη της. Το κίνημα της Εθνικής Αντίστασης αγκάλιαζε τη συντριπτικά μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού και της νεολαίας του. Αδιάψευστες αποδείξεις γι' αυτό αποτελούν οι σχετικοί αριθμοί. Πάνω από ενάμισι εκατομμύριο Έλληνες και Ελληνίδες είχαν οργανωθεί στο ΕΑΜ. Στις γραμμές της θρυλικής ΕΠΟΝ, είχαν ενταχθεί 640.000 περίπου νέοι και νέες. Ο ΕΛΑΣ, τακτικός και εφεδρικός, το ΕΛΑΝ και η Λαϊκή Πολιτοφυλακή είχαν στη δύναμή τους, γύρω στους 140.000 άνδρες και γυναίκες. Εξίσου τεράστιο και μεγαλειώδες ήταν και το έργο του Αντιστασιακού Κινήματος, που δίκαια χαρακτηρίστηκε ως εποποιία. Το ΕΑΜ και οι οργανώσεις του συσπειρώνουν, οργανώνουν και κινητοποιούν τους εργαζόμενους και όλο το λαό. Για τη μάχη της επιβίωσης, τη ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης και της αποστολής Ελλήνων στα εργοστάσια - κάτεργα της ναζιστικής Γερμανίας, για την οργάνωση συσσιτίων. Μπροστάρης στους ηρωικούς αυτούς αγώνες, η αδούλωτη πάντα Αθήνα. Ο ΕΛΑΣ έδωσε πάνω από 600 μεγάλες μάχες κατά των κατακτητών και ακόμη περισσότερες μικρότερες. Εξόντωσε και αιχμαλώτισε γύρω στους 30.000 άνδρες των στρατευμάτων κατοχής. Καθήλωσε στο έδαφος της χώρας 12 φασιστικές μεραρχίες, δίνοντας έτσι μια αξιόλογη συμβολή και στη γενικότερη έκβαση του Β` Παγκοσμίου Πολέμου. Από το 1943, ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει περιοχές της χώρας και την άνοιξη του 1944 έχει απελευθερώσει τα 3/5 του εδάφους της. Στις περιοχές αυτές, για πρώτη φορά παίρνει ο λαός τις τύχες του στα δικά του χέρια. Οργανώνεται η δικιά του, η Λαοκρατική Εξουσία. Ιδρύονται η Λαϊκή Αυτοδιοίκηση και η Λαϊκή Δικαιοσύνη. Η παιδεία παίρνει πραγματικά λαϊκό περιεχόμενο και απλώνει τα φτερά της. Σ' όλη την απελευθερωμένη Ελλάδα, ο λαϊκός πολιτισμός κατακτά συνεχώς έδαφος. Για πρώτη φορά, σε πολλά μέρη της ανταρτοκρατούμενης υπαίθρου, κάνουν την εμφάνισή τους το θέατρο και οι πολιτιστικές λέσχες. Οργανώνονται χορωδίες και διάφορες άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η Ελληνίδα απελευθερώνεται από τα μέχρι τότε βαριά δεσμά της και συμμετέχει μαζικά και ορμητικά στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα και τις εξελίξεις γενικότερα, γράφοντας χρυσές σελίδες στην ιστορία του ελληνικού κινήματος. Βαριές και οι θυσίες Μεγάλες και βαριές ήταν και οι θυσίες που πρόσφερε ο ελληνικός λαός στον αγώνα για την εθνική απελευθέρωση από το φασιστικό ζυγό και, ταυτόχρονα, στην κοινή συμμαχική υπόθεση της αντιφασιστικής πάλης των λαών. Βαρύς ήταν ο φόρος αίματος. Περισσότεροι από 400.000 οι νεκροί, το 5,6% δηλαδή του συνολικού τότε πληθυσμού της χώρας, από τους οποίους οι 260.000 πέθαναν από την πείνα και οι 50.000 εκτελέστηκαν από τους κατακτητές και τα ντόπια όργανά τους. Ακόμη περισσότεροι οι τραυματίες. Ανάλογες ήταν και οι καταστροφές του υλικού πλούτου της χώρας, που σε ποσό ισοδυναμούν με 5,7 φορές το προπολεμικό εθνικό εισόδημα (χωρίς ποτέ να έχει γίνει μια πλήρης καταγραφή). Ολέθριες ήταν οι συνέπειες των καταστροφών αυτών και των λεηλασιών από τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους. Χαρακτηριστική και, τραγική συνάμα, απόδειξη αποτελεί η πορεία της παραγωγής στους κυριότερους κλάδους της βιομηχανίας στον πρώτο μετά την απελευθέρωση χρόνο (1945): Στη μηχανουργία, η παραγωγή έφτασε στο 20% αυτής του 1939, στην κλωστοϋφαντουργία βαμβακιού και μετάξης στο 30%, μαλλιού στο 15%, στη σαπωνοποιία το 60%, στη βυρσοδεψία το 20%, στη χαρτοποιία το 35% και στην παραγωγή τσιμέντου το 12%. Στον αγροτικό τομέα η παραγωγή κυμάνθηκε το 1944 από το 47% μέχρι το 75%. Το οδικό δίκτυο της χώρας (αστικό και υπεραστικό), μαζί με τα διάφορα τεχνικά έργα (γέφυρες, οχετοί, κλπ.), είχε καταστραφεί κατά 50% περίπου. Τεράστιες ήταν οι καταστροφές και στις οικοδομές. Ολοκληρωτικά καταστράφηκαν 122.000 περίπου οικοδομές, που αποτελούσαν το 7% του συνόλου όσων υπήρχαν το 1940 και μερική καταστροφή είχαν υποστεί άλλες 66.000 περίπου. Στις 600.000 περίπου ανέρχονταν οι άστεγοι. Και σε όλα αυτά πρέπει να προστεθούν τα όσα άρπαξαν και λεηλάτησαν, με διάφορους τρόπους, οι κατακτητές. Από το κατοχικό "δάνειο", μέχρι το άδειασμα των τραπεζικών χρηματοκιβωτίων και των αποθεμάτων του κράτους, τα διάφορα προϊόντα, ζώα, μηχανήματα, κοσμήματα, πολύτιμα μέταλλα, ακόμη και έργα τέχνης. Και όμως, ούτε αυτές οι βαριές και ανυπολόγιστες, ουσιαστικά, θυσίες στο βωμό του αντιφασιστικού αγώνα, το τεράστιο και φοβερά δυσβάστακτο έργο της ανοικοδόμησης, που ορθωνόταν επιτακτικά μπροστά στον ελληνικό λαό, έπαιξε ρόλο στα διχαστικά και αντιλαϊκά σχέδια και επιδιώξεις των Εγγλέζων και της ντόπιας πλουτοκρατικής ολιγαρχίας. Γι' αυτούς, πάνω απ' όλα, έστεκε η καθυπόταξη της Ελλάδας και του λαού της και το αλυσόδεμά τους στα ιμπεριαλιστικά και ταξικά τους συμφέροντα.

ΕΛΛΗΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ Το πλήρες κείμενο της υποτέλειας

Το πλήρες κείμενο της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας, αυτού του μνημείου της υποτέλειας και της ντροπής, που σφράγισε τις εξελίξεις στην Ελλάδα στις κατοπινές δεκαετίες, είναι το παρακάτω: "Της Ελληνικής Κυβερνήσεως, αιτησομένης παρά της Κυβερνήσεως των Ηνωμένων Πολιτειών της Β. Αμερικής την παροχήν οικονομικής, υλικής και τεχνικής βοήθειας προς πρόληψιν της οικονομικής κρίσεως, προαγωγήν της εθνικής ανασυγκροτήσεως και αποκατάστασιν της εσωτερικής γαλήνης. Του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών εξουσιοδοτήσαντος διά του εγκριθέντος την 22αν Μα`ϊου 1947 Νόμου του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών όπως παράσχη την ως άνω βοήθειαν προς την Ελλάδα επί τη βάσει όρων ευρισκομένων προς την κυρίαρχον ανεξαρτησίαν και ασφάλειαν των δύο χωρών. Της Ελληνικής Κυβερνήσεως προτεινούσης, διά της από 15ης Ιουνίου 1947 διακοινώσεως προς την Κυβέρνησιν των Ηνωμένων Πολιτειών, ωρισμένα μέτρα εν Ελλάδι κρινόμενα ουσιώδη διά την τελεσφόρον χρησιμοποίησιν της βοήθειας των Ηνωμένων Πολιτειών και των ιδίων της Ελλάδος πόρων διά την όσον το δυνατόν ταχυτέραν προώθησιν της ανασυγκροτήσεως και ανορθώσεως της Ελλάδος. Της Κυβερνήσεως των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελληνικής Κυβερνήσεως πιστευουσών ότι η παροχή τοιαύτης βοηθείας θέλει συντείνει εις την επίτευξιν των βασικών αντικειμενικών σκοπών του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών και θέλει ενισχύσει περαιτέρω τους δεσμούς φιλίας μεταξύ των λαών της Αμερικής και της Ελλάδος. Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι δεόντως εξουσιοδοτηθέντες προς τούτο παρά των κυβερνήσεών των, συνεφώνησαν τα εξής: ΑΡΘΡΟΝ 1: Η Κυβέρνησις των Ηνωμένων Πολιτειών θέλει παρέσχει εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν πάσαν βοήθειαν δι' ην ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών έχει το δικαίωμα να δώση την εξουσιοδότησίν του συμφώνως προς τον εγκριθέντα την 22αν Μαΐου 1947 Νόμον του Κογκρέσου ως και προς πάντα τροποποιητικόν ή συμπληρωματικόν τούτου νόμον. ΑΡΘΡΟΝ 2: Η Ελληνική Κυβέρνησις θέλει χρησιμοποιήσει τελεσφόρως πάσαν βοήθειαν χορηγουμένην εις την Ελλάδα υπό των Ηνωμένων Πολιτειών, ως και τους ιδίους της Ελλάδας πόρους, επί τω σκοπώ της ανασυγκροτήσεως και της εξασφαλίσεως της ανορθώσεως της Ελλάδος. Προς τον σκοπόν τούτον η Ελληνική Κυβέρνησις έχει αναλάβει και συμφωνεί διά του παρόντος, όπως θέση εις εφαρμογήν τα εν τη από 15 Ιουνίου 1947 διακοινώσει της προς την Κυβέρνησιν των Ηνωμένων Πολιτειών προτεινόμενα μέτρα. Θέλει δε προβή εις πάσαν ενδεδειγμένην πρόσθετον ενέργειαν. ΑΡΘΡΟΝ 3: Η Κυβέρνησις των Ηνωμένων Πολιτειών θέλει αποστείλει εις την Ελλάδα αποστολήν της ήτις θα είναι γνωστή ως Αμερικανική Αποστολή Βοήθειας προς την Ελλάδα (αναφερομένη εν τοις επομένοις ως Αμερικανική Αποστολή). Ο Ορισθείς υπό του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Αρχηγός της Αμερικανικής Αποστολής θα αντιπροσωπεύη την Κυβέρνησιν των Ηνωμένων Πολιτειών επί ζητημάτων σχετικώς κατά την παρούσαν Συμφωνίαν χορηγουμένην βοήθειαν. ΑΡΘΡΟΝ 4: Ο αρχηγός της Αμερικανικής Αποστολής θα καθορίση, εν συνεννοήσει μετ' αντιπροσώπων της Ελληνικής Κυβερνήσεως, τους όρους και τας συνθήκας υφ' ας η ειδικώς καθοριζομένη βοήθεια θα χορηγήται από καιρού εις καιρόν κατά τη Συμφωνίαν ταύτην. Υπό τας οδηγίας του Αρχηγού η Αποστολή θα παρέχη πάσαν συμβουλευτικήν βοήθειαν και θα ενασκή πάσαν λειτουργίαν, αίτινες θα ήσαν αναγκαίαι και ενδεδειγμέναι, διά να βοηθήσουν την Ελληνικήν Κυβέρνησιν προς τελεσφορωτέραν χρησιμοποίησιν πάσης βοήθειας χορηγουμένης εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν υπό των Ηνωμένων Πολιτειών, ως και των ιδίων της Ελλάδος πόρων, και τη διά ταύτης όσον το δυνατόν ταχυτέραν προώθησιν της ανασυγκροτήσεως και εξασφάλισιν της ανορθώσεως εν Ελλάδι. Τινές των λειτουργιών τούτων περιλαμβάνονται εις τα υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως εν τη από 15 Ιουνίου διακοινώσει της προτεινόμενα μέτρα. ΑΡΘΡΟΝ 5: - Η Ελληνική Κυβέρνησις θα προσφέρη πάσαν εφικτήν βοήθειαν εις την Αμερικανικήν Αποστολήν προς διευκόλυνσιν της διεξαγωγής των καθηκόντων της, της κινήσεως του προσωπικού της Αποστολής προς την Ελλάδα, εντός της Ελλάδος και εξ Ελλάδος, της χρησιμοποιήσεως προσώπων Ελληνικής Εθνικότητας και κατοικίας, της αποκτήσεως ευκολιών και υπηρεσιών και της διεξαγωγής ετέρων ενεργειών της Αποστολής. Το προσωπικόν της Αμερικανικής Αποστολής και η περιουσία της Αποστολής και του προσωπικού της θα απολαύωσιν εν Ελλάδι των αυτών προνομίων και φορολογικών απαλλαγών ως απολαύει το προσωπικόν της πρεσβείας των Ηνωμένων Πολιτειών εν Ελλάδι και η περιουσία της Πρεσβείας και του προσωπικού της. ΑΡΘΡΟΝ 6: Η Ελληνική Κυβέρνησις θέλει επιτρέψει εις τα μέλη της Αμερικανικής Αποστολής να παρακολουθώσιν ελευθέρως τη χρησιμοποίησιν της παρεχομένης προς την Ελλάδα παρά των Ηνωμένων Πολιτειών βοηθείας. Η Ελληνική κυβέρνησις θα τηρή πάντας τους λογαριασμούς και τα στοιχεία και θα παρέχη πάσαν έκθεσιν και πληροφορίαν προς την Αμερικανικήν Αποστολήν, τα οποία θέλει ζητεί η Αποστολή προς διεξαγωγήν των καθηκόντων και ανειλημμένων υποχρεώσεών της. ΑΡΘΡΟΝ 7: Η Ελληνική Κυβέρνησις και η Κυβέρνησις των ΗΠΑ θέλουσι συνεργασθή ίνα εξασφαλίσουν εις τους λαούς των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας πλήρη ενημέρωσιν συμβιβαζομένην προς την ασφάλειαν των δύο χωρών, καθόσον αφορά τη χορηγούμενην εις την Ελλάδα βοήθειαν παρά των Ηνωμένων Πολιτειών. Προς τον σκοπόν τούτον: 1. Θα επιτρέπεται εις αντιπροσώπους του Τύπου και της Ραδιοφωνίας των Ηνωμένων Πολιτειών να παρατηρώσιν ελευθέρως και ν' αναφέρωσι πλήρως σχετικώς με τη χρησιμοποίησιν της βοηθείας ταύτης και 2. Η Ελληνική Κυβέρνησις θέλει παρέχει εις την Αμερικανικήν Αποστολήν την ευκαιρίαν και θέλει συνεργασθή μετ' αυτής προς παροχήν πλήρους και συνεχούς δημοσιότητας εντός της Ελλάδος, περιλαμβανούσης περιοδικάς εκθέσεις της Αποστολής ως προς τας ενεργείας σχετικώς με την παρούσαν συμφωνίαν και τον σκοπόν, πηγήν, χαρακτήρα, έκτασιν, ποσά και πρόοδο της βοηθείας ταύτης. ΑΡΘΡΟΝ 8: Η Ελληνική Κυβέρνησις θέλει προβή εις πάσαν ενέργειαν την οποία ήθελε ζητήσει ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών διά την ασφάλειαν παντός αντικειμένου, υπηρεσίας ή πληροφορίας ληφθείσης εν συνεπεία της Συμφωνίας ταύτης. Δε θέλει μεταβιβάζει άνευ της συγκαταθέσεως του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, δικαίωμα ή κατοχήν οιουδήποτε τοιούτου αντικειμένου ή πληροφορίας, ουδέ θα επιτρέπη άνευ τοιαύτης συγκαταθέσεως, τη χρησιμοποίησιν ή αποκάλυψιν τοιαύτης τινός πληροφορίας παρ' ουδενός μη όντος αξιωματούχου, υπαλλήλου ή εκπροσώπου της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ή προς οιονδήποτε μη κατέχοντα την ιδιότητα ταύτην, ή προς οιονδήποτε άλλον σκοπόν πλην εκείνου δι' ον χορηγούνται το αντικείμενον ή αι πληροφορίαι. ΑΡΘΡΟΝ 9: Η Ελληνική Κυβέρνησις δε θέλει χρησιμοποιήσει οιονδήποτε μέρος του προϊόντος παντός δανείου, πιστώσεως, παροχής ή ετέρας μορφής της κατά την παρούσαν Συμφωνίαν βοηθείας διά τη διενέργειαν οιασδήποτε πληρωμής έναντι του κεφαλαίου ή τόκου οιουδήποτε δανείου χορηγηθέντος αυτή υπό ετέρας τινός ξένης Κυβερνήσεως. Η Ελληνική κυβέρνησις δε θέλει, ειμή κατόπιν συγκαταθέσεως της Κυβερνήσεως των Ηνωμένων Πολιτειών, χορηγήσει χρηματικά ποσά ή διαθέσει ξένον συνάλλαγμα διά την καταβολήν κεφαλαίου ή τόκου του εκκρεμούντος εξωτερικού χρέους της Ελληνικής Κυβερνήσεως και οιουδήποτε δημοσίου ή ιδιώτου οφειλέτου. ΑΡΘΡΟΝ 10: Οιαδήποτε και πάσα βοήθεια χορηγηθησομένη κατά την παρούσαν Συμφωνίαν θέλει παύσει: 1. Εάν ζητήση τούτο Ελληνική Κυβέρνησις αντιπροσωπεύουσα την πλειοψηφίαν του Ελληνικού λαού. 2. Εάν το Συμβούλιον Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών κρίνη (εν τη περιπτώσει δε ταύτη αι Ηνωμέναι Πολιτείαι παραιτούνται της ασκήσεως παντός δικαιώματος αρνησικυρίας) ή εάν η Γενική Συνέλευσις των Ηνωμένων Εθνών κρίνη ότι ενέργεια γενομένη ή βοήθεια χορηγηθείσα παρά των Ηνωμένων Εθνών καθιστώσι τη συνέχισίν της κατά την παρούσαν Συμφωνίαν βοηθείας παρά της Κυβερνήσεως των Ηνωμένων Πολιτειών μη αναγκαίαν ή ανεπιθύμητον. 3. Εις οιανδήποτε των λοιπών περιπτώσεων των καθοριζομένων εις το τμήμα 5 του ανωτέρω νόμου του Κογκρέσου ή εάν ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών αποφασίση ότι η τοιαύτη παύσις είναι προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών ή 4. Εάν η Ελληνική Κυβέρνησις δεν προβή εις τας ενδεδειγμένας ενεργείας προς πραγματοποίησιν των εν τη από 15 Ιουνίου 1947 διακοινώσει της προτεινομένων ή μεταγενεστέρως συμφωνηθέντων μέτρων άτινα είναι ουσιώδη διά την ανασυγκρότησιν και ανόρθωσιν της Ελλάδος. ΑΡΘΡΟΝ 11: Η Συμφωνία αυτή θέλει τεθή εν ισχύ από της σήμερον. Θα εξακολουθήση δε ισχύουσα μέχρι ημερομηνίας συμφωνηθησομένης υπό των δύο Κυβερνήσεων. ΑΡΘΡΟΝ 12: Η Συμφωνία αυτή θέλει κατατεθή εις τα Ηνωμένα Εθνη. Εγένετο εις διπλούν εις την Αγγλικήν και Ελληνικήν γλώσσαν. Εν Αθήναις σήμερον την εικοστήν του μηνός Ιουνίου 1947 Διά της Κυβερνήσεως των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Λίνκολ Μακ Βη Πρέσβης Α` τάξεως Διά την Ελληνικήν Κυβέρνησιν Κωνσταντίνος Τσαλδάρης Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως και υπουργός επί των Εξωτερικών". Οι φωτογραφίες από το βιβλίο του Φοίβου Οικονομίδη "Πόλεμος διείσδυση και προπαγάνδα" εκδόσεις "Ορφέας"

Η ελληνοαμερικανική συμφωνία υλοποίησης του "Δόγματος Τρούμαν", της 20ής του Ιούνη 1947

Η συμφωνία του αίσχους Η ελληνοαμερικανική συμφωνία υλοποίησης του "Δόγματος Τρούμαν", της 20ής του Ιούνη 1947 Η αλλαγή φρουράς του ιμπεριαλισμού στην Ελλάδα με την υποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας και την παραχώρηση της πρωτοκαθεδρίας στις ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε με την ανακοίνωση του γνωστού "Δόγματος Τρούμαν" στις 12 Μάρτη του 1947. Το δόγμα αυτό υποτίθεται ότι προκλήθηκε ύστερα από επίσημο αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης προς τις ΗΠΑ, για βοήθεια στις 3 Μάρτη του ιδίου έτους. Η πραγματικότητα, βεβαίως, είναι διαφορετική. Η ελληνική διακοίνωση της 3ης Μάρτη φτιάχθηκε στο αμερικανικό υπουργείο των Εξωτερικών από τους ίδιους του Αμερικανούς και στη συνέχεια επιδόθηκε στην ελληνική κυβέρνηση. Αυτή την επέστρεψε με την σειρά της στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, ως δήθεν έκκληση βοηθείας (Βλέπε: "Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940 - 1950", Αργ. Φατούρου: "Πώς κατασκευάζεται ένα επίσημο πλαίσιο διείσδυσης", εκδόσεις ΘΕΜΕΛΙΟ, σελ. 419 - 460). Το "Δόγμα Τρούμαν" έγινε νόμος των Ηνωμένων Πολιτειών στις 22 Μάη του 1947 κι από κει και μετά τέθηκε σε εφαρμογή. Η εφαρμογή του δε στην Ελλάδα άρχισε και τυπικά με την υπογραφή της Ελληνοαμερικανικής συμφωνίας της 20ής Ιουνίου 1947. Πριν την υπογραφή αυτής της συμφωνίας υποτίθεται ότι και πάλι η ελληνική κυβέρνηση είχε απευθύνει διακοίνωση προς τις ΗΠΑ, στις 15/6/1947, με την οποία ζητούσε βοήθεια και αναλάμβανε συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την συγκεκριμένη αξιοποίησης αυτής της βοήθειας. Ομως κι αυτή η διακοίνωση της ελληνικής κυβέρνησης κατασκευάστηκε από το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, επιδόθηκε στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία επέφερε κάποιες δευτερεύουσες τροποποιήσεις και με την σειρά της την απηύθυνε προς την κυβέρνηση των ΗΠΑ, ως δήθεν δικό της κείμενο (Βλέπε σχετικά: στο ίδιο... ). Τα βασικά σημεία της συμφωνίας Στην πρώτη σειρά ο νέος πρεσβευτής των ΗΠΑ Χ. Γκρέιντι, με τα γυαλιά, επιδίδει τα διαπιστευτήριά του. Αριστερά ο Ράνκιν και δίπλα του ο στενός συνεργάτης του συνταγματάρχης Σμιθ Με τη συμφωνία της 20ής Ιουνίου ουσιαστικός κυβερνήτης της Ελλάδας γινόταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ και τοποτηρητής της εξουσίας τους ο αρχηγός της Αμερικανικής Αποστολής, ο οποίος θα είχε και τον έλεγχο ως προς την χρησιμοποίηση της "βοήθειας". Βάσει των άρθρων της συμφωνίας αυτής η αμερικανική αποστολή και ο αρχηγός της είχαν το δικαίωμα να ασκούν οποιαδήποτε λειτουργία - δηλαδή να κάνουν ό,τι θέλουν - που θα κρινόταν αναγκαία, για την σωστή αξιοποίηση της "βοήθειας". Κι αυτή τους η εξουσία δε θα αφορούσε μόνο την χρησιμοποίηση των αμερικανικών κεφαλαίων, που θα έρχονταν στην Ελλάδα, αλλά και τη χρησιμοποίηση των ιδίων πόρων της Ελλάδας (Αρθρο 4). Επίσης, η ελληνική κυβέρνηση ήταν υποχρεωμένη να δίνει στους Αμερικανούς, ό,τι της ζητούσαν (εκθέσεις - πληροφορίες κλπ.) ούτως ώστε οι τελευταίοι να ασκούν αυτό που θεωρούσαν καθήκον τους. Ο,τι, δηλαδή, αφορούσε τα αμερικανικά συμφέροντα (Αρθρο 6). Το άρθρο 8 μετέτρεπε την ελληνική κυβέρνηση σε υπηρέτη του Προέδρου των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση της Ελλάδας θα προέβαινε σε κάθε ενέργεια, που κρινόταν απαραίτητη, εφόσον το ζητούσε ο Αμερικανός Πρόεδρος και δε θα μεταβίβαζε οτιδήποτε είχε στην κατοχή της (αντικείμενα - πληροφορίες κλπ.) σε τρίτους, χωρίς την συγκατάθεσή του. Με με το άρθρο 9 προβλεπόταν ότι ο τρόπος χρησιμοποίησης της αμερικανικής βοήθειας ήταν υπόθεση αποκλειστικά της αμερικανικής αποστολής. Ακόμη, η συμφωνία προέβλεπε την ελευθεριά κινήσεως του προσωπικού της αμερικανικής αποστολής, την παραχώρηση Ελλήνων πολιτών ως προσωπικού των Αμερικανών, τη χορήγηση προνομίων φοροαπαλλαγών και ασυλίας σαν αυτά που είχε το προσωπικό της αμερικανικής πρεσβείας. Είναι δε αξιοσημείωτο, ότι η παροχή βοήθειας μπορούσε να διακοπεί εάν και όποτε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ θεωρούσε ότι η παύσις είναι προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών (Αρθρο 10, παράγραφος 3). Αυτό σήμαινε πως ολόκληρη η οικονομική και πολιτική ζωή της Ελλάδας μετατρεπόταν σε υποχείριο των διαθέσεων των Αμερικάνων, οι οποίοι, για να πετύχουν τους εκάστοτε σκοπούς τους, μπορούσαν να εκβιάζουν με διακοπή της βοήθειας, γιατί έτσι τάχα επέτασσε το εθνικό τους συμφέρον. Βέβαια, η συμφωνία προέβλεπε ότι και η ελληνική κυβέρνηση μπορούσε μονομερώς να ζητήσει παύση της αποστολής βοήθειας. Η συμφωνία, όμως, προέβλεπε ότι τέτοιο δικαίωμα είχε μόνο εκείνη η κυβέρνηση που θα αντιπροσώπευε την πλειοψηφία του ελληνικού λαού!!! Ο όρος αυτός ήταν το λιγότερο απαράδεκτος και δεν μπήκε τυχαία. Μπήκε για να υποδηλώσει, ότι εκείνοι που θα έκριναν ποια κυβέρνηση εκπροσωπεί την πλειοψηφία του ελληνικού λαού και ποια όχι, θα ήταν οι ίδιοι οι Αμερικανοί, που ανεβοκατέβαζαν, στη συνέχεια, κυβερνήσεις στην Ελλάδα με μια κίνηση του χεριού. Πώς υλοποιήθηκε η συμφωνία Στα τέλη Μάη 1947 έφθασαν στην Ελλάδα το πρώτο και το δεύτερο κλιμάκιο Αμερικανών αξιωματικών. Αριστερά, καθιστός, ο συνταγματάρχης Σμιθ και δίπλα του ο υπουργός Στρατιωτικών, Στράτος, κατά την υποδοχή των πρώτων Αμερικανών αξιωματικών Στις 14 Ιουλίου του 1947 έφτασε στην Ελλάδα ο αρχηγός της Αμερικανικής Αποστολής βοήθειας Ντουάιτ Γρίνσγουολντ κι από κει και μετά τα πράγματα πήραν το δρόμο τους. Εχει, πάντως, αξία να δούμε τον τρόπο, με τον οποίο η κυβέρνηση των Αθηνών υλοποίησε τα όσα προέβλεπε η συμφωνία της 20ής Ιουνίου. Καταρχήν, οφείλουμε να σημειώσουμε πως αυτή η συμφωνία, αν και τέθηκε σε ισχύ ευθύς εξαρχής, κυρώθηκε από τη Βουλή και έγινε νόμος του κράτους το Σεπτέμβρη του 1948. Νωρίτερα, όμως, το Μάη του 1948, εκδόθηκε προς υλοποίηση της συμφωνίας το ΝΔ 694/1948, το σημαντικότερο ίσως διάταγμα απ' όσα εκδόθηκαν γι' αυτό το σκοπό. Συνολικά εκδόθηκαν 26 νομοδιατάγματα για την υλοποίηση αυτής της συμφωνίας. Ομως μόνο τέσσερα από αυτά είχαν καταρτιστεί, με τη σύμφωνη γνώμη της αρμόδιας επιτροπής της Βουλής!!! Το ΝΔ 694/1948 προέβλεπε τα εξής προνόμια για την αμερικανική αποστολή στην Ελλάδα: - Παρείχε το δικαίωμα της ετεροδικίας για τα μέλη της. Δηλαδή, τα ελληνικά δικαστήρια δεν είχαν καμιά δικαιοδοσία πάνω στα μέλη της αμερικανικής αποστολής για οποιαδήποτε αξιόποινη πράξη τους. - Παρείχε το δικαίωμα του απαραβίαστου της οικίας των μελών της και των οικημάτων που η αποστολή διέθετε, καθώς και της περιουσίας και των αρχείων τους. - Απάλλασσε τα μέλη της και την ίδια την αποστολή ως οργανισμό από κάθε φόρο, δασμό, εισφορά κ.ο.κ. υπέρ του ελληνικού ή υπέρ άλλων φορέων του ελληνικού κράτους (δήμοι, κοινότητες κλπ.). - Η αλληλογραφία της αποστολής και των μελών της απαλλασσόταν από κάθε έλεγχο. Επίσης χορηγούνταν απαλλαγή οποιουδήποτε τελωνειακού ελέγχου. Μ' άλλα λόγια επρόκειτο για ελευθερία άσκησης λαθρεμπορίου, την οποία η αποστολή αξιοποίησε δεόντως. - Παρείχε το δικαίωμα απαλλαγής οποιουδήποτε συναλλαγματικού ελέγχου στην αποστολή και στα μέλη της. Δηλαδή μπορούσε να γίνεται ελεύθερα εξαγωγή κεφαλαίων. - Τα αυτοκίνητα της αποστολής και των μελών της απαλλάσσονταν από κάθε φόρο κυκλοφορίας κλπ. - Παρείχε το δικαίωμα προτεραιότητας στην αποστολή και στα μέλη της όσον αφορά τις τηλεφωνικές, τηλεγραφικές και ταχυδρομικές ανταποκρίσεις. Σε ό,τι αφορά το ελληνικό προσωπικό της αποστολής, το προαναφερόμενο διάταγμα όχι μόνο δεν προέβλεπε κανένα προνόμιο, αλλά αφαιρούσε και όλα τα δικαιώματα, που είχαν οι υπόλοιποι Ελληνες εργαζόμενοι (ασφάλιση, αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης κλπ.). Το ΝΔ 694/1948 δεν προέβλεπε μόνο για την αμερικανική αποστολή αποικιοκρατικά δικαιώματα, αλλά και για τις αμερικανικές εταιρίες, που δρούσαν ή θα δρούσαν στην Ελλάδα, καθώς και για άλλες ξένες εταιρίες που είχαν συνεργασία με τις ΗΠΑ και ασκούσαν - ή θα ασκούσαν στο μέλλον - λειτουργία σε ελληνικό έδαφος. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 4 αναφερόταν: "Αι αμερικανικαί εταιρείαι αι έχουσαι, εργολαβίας μετά της Αμερικανικής κυβερνήσεως, ή άλλαι ξέναι εταιρείαι, αίτινες θα συμβληθώσι μετ' αυτής, προς εκτέλεσιν έργων εν Ελλάδι και αι αμερικανικαί ή ξέναι εταιρείαι αι μετ' αυτών συνεργαζόμεναι τη εγκρίσει της Αμερικανικής κυβερνήσεως... έχουν αυταί και το προσωπικόν των τα κάτωθι δικαιώματα: α. Απαλλάσσονται από τας διατυπώσεις και την διαδικασίαν της υφισταμένης νομοθεσίας περί αλλοδαπών εταιρειών. β. Απαλλάσσονται από κάθε άμεσον ή έμμεσον φορολογίαν διά την περιουσίαν των, τα εισαγόμενα υπ' αυτών είδη κλπ. γ. Το προσωπικόν των (αλλοδαπό) δεν έχει ανάγκη αδείας εργασίας εις την Ελλάδα. δ. Το προσωπικόν των (αλλοδαπό) απαλλάσσεται από κάθε φόρον εισοδήματος και όλων των άλλων φόρων". Ακόμη να προσθέσουμε ότι για τους Ελληνες εργαζόμενους αυτών των εταιριών δεν προβλεπόταν κανένα δικαίωμα, ούτε αυτό της κοινωνικής ασφάλισης (Βλέπε: Ν. Ψυρούκη: "Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας", Εκδόσεις ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ, τόμος Α`, σελ. 346 - 347). ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ από το βιβλίο του Φοίβου Ιωαννίδη "Πόλεμος διείσδυση και προπαγάνδα" εκδόσεις "Ορφέας"

Όλοι στ' άρματα - Όλα για τη νίκη

ΣΕΠΤΕΜΒΡΗΣ 1947 Η 3η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ και οι αποφάσεις της Ένα από τα πιο σημαντικά και πιο πολυσυζητημένα Σώματα του ΚΚΕ στην περίοδο του εμφυλίου πολέμου είναι η 3η Ολομέλεια της ΚΕ του Κόμματος, που συνήλθε το Σεπτέμβρη του 1947. Πρόκειται για την Ολομέλεια που επικύρωσε τη μετατόπιση του κέντρου βάρους της κομματικής δουλιάς στην ένοπλη δράση. Η μετατόπιση αυτή είχε ήδη αρχίσει να πραγματοποιείται από την Ανοιξη του '47. Πρόκειται όμως και για το κομματικό Σώμα που απασχόλησε πολύ στη συνέχεια το ΚΚΕ, αφού οι αποφάσεις του, σε σχέση με το χρόνο που λήφθηκαν, κρίθηκαν ανεδαφικές και συνεπώς αντικειμενικά ανεφάρμοστες. Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι τον Σεπτέμβρη του 1947 είχαν συντελεστεί σημαντικές αλλαγές στη χώρα, σε βάρος του ΚΚΕ, του ΔΣΕ και του λαϊκοδημοκρατικού κινήματος. Η αμερικάνικη επέμβαση επέφερε δραστική αλλαγή στο συσχετισμό δυνάμεων, που τώρα πια έγερνε αισθητά υπέρ του αντιπάλου. Επίσης είχε αρκετά οργανωθεί το αστικό κράτος και τα όργανα καταστολής του. Είχε εκκαθαριστεί σε μεγάλο βαθμό από κομμουνιστές, αριστερούς και δημοκράτες ο κρατικός μηχανισμός, ο στρατός, η αστυνομία και είχε χτυπηθεί το λαϊκό κίνημα, μέσω της τρομοκρατίας, των μαζικών διώξεων, των συλλήψεων, των φυλακίσεων και εκτοπίσεων. Τέλος, με τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, που πραγματοποίησε ο αστικός στρατός από τον Μάρτη ως τον Ιούλη του '47, αν και δεν έγινε κατορθωτός ο αντικειμενικός στόχος της διάλυσης του ΔΣΕ, εντούτοις άδειασαν σε μεγάλο βαθμό την ύπαιθρο (σε 800.000 υπολογίζονται οι ξεσπιτωμένοι κάτοικοι της υπαίθρου που οδηγήθηκαν βίαια στα αστικά κέντρα), αφαιρώντας από τον ΔΣΕ κρίσιμους κρίκους τροφοδότησης και εφεδρειών. Αυτές οι αλλαγές δε λήφθηκαν υπόψη από την 3η Ολομέλεια της ΚΕ του κόμματος. Αντίθετα, στις εργασίες της επικράτησε ο ενθουσιασμός, η υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων του λαϊκού κινήματος και η υποτίμηση του αντιπάλου. Ο τρόπος σύγκλησης και η σύνθεση της Ολομέλειας Στη φωτογραφία εικονίζεται ένα από τα πρώτα στοιχεία όλμου του ΔΣΕ. Ο όλμος είχε κρυφτεί - ύστερα από τη συμφωνία της Βάρκιζας - από τον Γιώργο Γαλάνη (στη φωτογραφία καθιστός, κρατά το τηλέμετρο), που σκοτώθηκε το 1948 στο Σινιάτικο, ως αξιωματικός του ΔΣΕ, σε μια μάχη στη γέφυρα της Νεάπολης Οι εργασίες της 3ης Ολομέλειας πραγματοποιήθηκαν σε δύο τμήματα. Το ένα τμήμα συνήλθε στο εξωτερικό (κατά πάσα πιθανότητα στη Γιουγκοσλαβία, αν και ορισμένες μαρτυρίες που έχουμε υπόψη μας κάνουν λόγο για την Αλβανία), στις 11 και 12 Σεπτέμβρη του 1947, με τη συμμετοχή μελών της ΚΕ που βρίσκονταν στο εξωτερικό και στο βουνό. Στο τμήμα αυτό (που ονομάστηκε κλιμάκιο Ελεύθερης Ελλάδας) πήραν μέρος: Ο Ν. Ζαχαριάδης, ο Γ. Ιωαννίδης, ο Μ. Βαφειάδης, ο Λ. Στρίγκος, ο Π. Ρούσος και ο Γ. Ερυθριάδης. Στις 12 Σεπτέμβρη, τα μέλη της ΚΕ που προαναφέραμε συνεδρίασαν από κοινού με στρατιωτικά στελέχη του ΔΣΕ - μέλη του Κόμματος, όπου συζήτησαν και κατέληξαν στο στρατιωτικό σχέδιο δράσης του Δημοκρατικού Στρατού, το επονομαζόμενο σχέδιο "Λίμνες". Στη στρατιωτικοπολιτική αυτή σύσκεψη, εκτός των μελών της ΚΕ, συμμετείχαν επίσης οι: Στ. Παπαγιάννης, επιτελάρχης του ΔΣΕ, Γ. Κικίτσας, διοικητής του ΔΣΕ Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, Ν. Κανακαρίδης, διοικητής του ΔΣΕ Δ. Θράκης και Λασσάνης, διοικητής του ΔΣΕ Ανατολικής Μακεδονίας. Το άλλο τμήμα της ΚΕ συνήλθε στην Αθήνα, στις 27 Σεπτέμβρη 1947 με τη συμμετοχή μελών της που βρίσκονταν εκεί. Πήραν μέρος τα εξής μέλη της ΚΕ: Στέργιος Αναστασιάδης, Χρύσα Χατζηβασιλείου, Μήτσος Βλαντάς, Παναγιώτης Μαυρομάτης, Κώστας Καραγιώργης, Σωτήρης Σουκαράς και Αχιλλέας Μπλάνας. Οι ημερομηνίες, που δόθηκαν τότε στη δημοσιότητα, ότι η Ολομέλεια συνήλθε στο διάστημα 12 - 15 Σεπτέμβρη ήταν οπωσδήποτε παραπλανητικές και εξυπηρετούσαν συνωμοτικούς σκοπούς. Και τα δύο αυτά τμήματα της ΚΕ ήταν ισότιμα, αν και το πρώτο (των μελών που βρίσκονταν στο εξωτερικό και στο βουνό) αντικειμενικά είχε, στην πράξη, το προβάδισμα, λόγω και του χαρακτήρα των αποφάσεων που πάρθηκαν. Συγκεκριμένα, το τμήμα αυτό των μελών της ΚΕ συζήτησε και κατέληξε ομόφωνα σε μια σειρά αποφάσεις. Στη συνέχεια οι αποφάσεις αυτές στάλθηκαν στην Αθήνα, όπου επίσης εγκρίθηκαν ομόφωνα - με ορισμένες παρατηρήσεις σε δευτερεύοντα ζητήματα - από το τμήμα των μελών της ΚΕ που συνεδρίασαν εκεί. Γι' αυτές τις αποφάσεις ενημερώθηκαν και τα υπόλοιπα μέλη της ΚΕ που δεν πήραν μέρος στη συνεδρίαση του ενός ή του άλλου τμήματος, χωρίς να καταγραφεί από τα στοιχεία που έχουμε καμιά διαφωνία, όσον αφορά τον προσανατολισμό που έδινε η Ολομέλεια στο Κόμμα. Οι εργασίες της Ολομέλειας Στη συνεδρίαση του κλιμακίου της Ελεύθερης Ελλάδας έγιναν δύο εισηγήσεις. Για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, την πορεία του λαϊκοαπελευθερωτικού αγώνα και τα καθήκοντα του Κόμματος εισήγηση έκανε ο Ν. Ζαχαριάδης. Για τη στρατιωτική κατάσταση και τα άμεσα καθήκοντα του ΔΣΕ εισήγηση έκανε ο Μ. Βαφειάδης. Το κλιμάκιο αυτό κατέληξε στις εξής αποφάσεις: Ενέκρινε πολιτική απόφαση, το στρατιωτικό σχέδιο επιχειρήσεων του ΔΣΕ γνωστό με την επωνυμία "Σχέδιο Λίμνες", καθώς και απόφαση, για τους λεγόμενους δηλωσίες. Τέλος, πήρε μια σειρά οργανωτικά μέτρα για την εκπλήρωση των στόχων που έμπαιναν μπροστά στο Κόμμα, το λαϊκό κίνημα και τον ΔΣΕ. Στη συνεδρίαση του κλιμακίου της Αθήνας εισήγηση έκανε ο Στέργιος Αναστασιάδης, μέλος του ΠΓ και υπεύθυνος για όλη την κομματική δουλιά, παράνομη και νόμιμη, μετά τη σύλληψη του Μ. Παρτσαλίδη. Η εισήγηση του Στ. Αναστασιάδη ουσιαστικά στηρίχτηκε στο υλικό που είχε σταλεί από τη συνεδρίαση του κλιμακίου της Ελεύθερης Ελλάδας, με την προσθήκη ορισμένων ζητημάτων που προέκυπταν από την κομματική δουλιά στην Αθήνα και γενικότερα στο εσωτερικό της χώρας. Το κλιμάκιο της Αθήνας δεν πήρε καμιά ξεχωριστή απόφαση, αλλά ενέκρινε τα σχέδια αποφάσεων του κλιμακίου της Ελεύθερης Ελλάδας, με τη μόνη διαφορά ότι αποφάσισε πως έπρεπε να αλλάξει το εδάφιο της πολιτικής απόφασης της Ολομέλειας που έλεγε ότι "χιλιάδες μέλη του Κόμματος αντιμετώπισαν παθητικά τις διώξεις του εχθρού και αντί να βγουν στο βουνό βρέθηκαν στις φυλακές και στις εξορίες". Ακόμη το κλιμάκιο της Αθήνας αποφάσισε ορισμένες τροποποιήσεις ως προς τον τρόπο δημοσίευσης της απόφασης για τους λεγόμενους δηλωσίες. Για τις αποφάσεις του κλιμακίου της Αθήνας ο Στέργιος Αναστασιάδης ενημέρωσε το κλιμάκιο εξωτερικού με γράμμα του που φέρει τη χρονολογία 13/10/1947. Στο γράμμα αυτό - το οποίο υπάρχει στα αρχεία του ΚΚΕ, που έχει στην κατοχή της η εταιρεία "Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας" με αριθμό αρχειοθέτησης Φ:7/43/8 - ο Αναστασιάδης μεταξύ άλλων αναφέρει: "Αλλαξε μονάχα το σημείο όπου γίνεται λόγος για την ευθύνη των χιλιάδων εξορίστων που προτίμησαν τον δρόμο της εξορίας από το δρόμο των βουνών. Αυτό το σημείο πρέπει να διορθωθεί γιατί κανένας δεν είπε σ' αυτούς τους ανθρώπους πού να πάνε και πώς να πάνε και γι' αυτό αυτοί δε φέρνουν καμιά ευθύνη. Πρέπει επίσης να σβηστεί το σημείο που μιλάει για την αποκατάσταση των δηλωσιών, δηλαδή αυτών που έκαναν δηλώσεις κατά τη διάρκεια της πρώτης Κατοχής. Σε ό,τι αφορά τους τωρινούς δηλωσίες η γνώμη μας είναι προς το παρόν να αναβληθεί η δημοσίευση του αντίστοιχου σημείου". Η πολιτική απόφαση της Ολομέλειας και το στρατιωτικό σχέδιο κρατήθηκαν απόρρητα. Στη δημοσιότητα ("Ριζοσπάστης" 8/10/1947) αποφασίστηκε να δοθεί μόνο μια μακροσκελής "Ανακοίνωση του Προεδρείου" της Ολομέλειας κι ένα μέρος της απόφασης για τους "Δηλωσίες", διότι όπως προαναφέραμε το κλιμάκιο της Αθήνας εκτίμησε, ότι αυτή η απόφαση δεν έπρεπε προς το παρόν να δοθεί ολόκληρη στη δημοσιότητα. Οι αποφάσεις Στην πολιτική απόφαση της Ολομέλειας διαπιστώνεται πως "ωρίμασαν οι συνθήκες για τη δημιουργία ελεύθερης δημοκρατικής περιοχής με τη δική της κυβέρνηση" κι ότι "ο κίνδυνος ένοπλης αμερικανικής επέμβασης κάνει αναπότρεπτο αυτό το καθήκον που σημαίνει την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας της χώρας". Στη συνέχεια υπογραμμίζεται ότι "χωρίς αδυνάτισμα των επίμονων προσπαθειών του ΚΚΕ, ολόκληρου του ΕΑΜ και των άλλων κομμάτων της δημοκρατικής Αριστεράς, που κατευθύνονται προς την ειρήνη και το δημοκρατικό συμβιβασμό που θα οδηγούσε τη χώρα σε ελεύθερες εκλογές, η Ολομέλεια αποφασίζει να μεταφέρει αποφασιστικά το κέντρο βάρους όλης της κομματικής δουλιάς στον πολεμικό - επιχειρησιακό τομέα για να ανυψώσει τον ΔΣΕ σε κείνη τη δύναμη που στο συντομότερο δυνατό διάστημα θα οδηγήσει στη δημιουργία ελεύθερης Ελλάδας βασικά σε όλες τις βόρειες περιοχές της χώρας". Η Ολομέλεια επίσης, μεταξύ άλλων, διαπίστωσε την ύπαρξη οπορτουνιστικών ταλαντεύσεων μέσα στο Κόμμα και κάλεσε στο γρήγορο ξεπέρασμά τους. Στο "Σχέδιο Λίμνες" ως άμεσος στρατηγικός στόχος του ΔΣΕ προσδιορίστηκε η "απελευθέρωση ολόκληρης της Μακεδονίας - Θράκης με κέντρο τη Θεσσαλονίκη". Για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου ως βασική προϋπόθεση το σχέδιο έθετε τη μετατροπή του Δημοκρατικού Στρατού σε υπολογίσιμο τακτικό στρατό με τριπλασιασμό της δύναμης του, ως την Ανοιξη του 1948. Με δεδομένο ότι στο σχέδιο καταγράφεται, ότι ο ΔΣΕ το Σεπτέμβρη του 1947 είχε δύναμη 24.000 ανδρών, από τους οποίους παραταχτεί ήταν οι 18.000, ο τριπλασιασμός του σήμαινε παραταχτεί δύναμη 50 με 60 χιλιάδων ανδρών. Η Ολομέλεια, όπως προαναφέραμε (σύμφωνα με το περιληπτικό πρακτικό των εργασιών της που βρίσκεται στο "αρχείο ΚΚΕ - ΑΣΚΙ" - Κ383/Φ:20/33/34) πήρε μια σειρά οργανωτικά μέτρα στα πλαίσια υλοποίησης των νέων καθηκόντων του κόμματος και του ΔΣΕ. Συγκεκριμένα αποφάσισε: - Τη δημιουργία, σε συμφωνία με την Αθήνα, δύο κλιμακίων του ΠΓ. Ενα στην πρωτεύουσα κι ένα στην Ελεύθερη Ελλάδα - εξωτερικό. Το κλιμάκιο του ΠΓ Ελεύθερης Ελλάδας - Εξωτερικού (ή αλλιώς 2ο κλιμάκιο) θα αποτελούσαν οι Ν. Ζαχαριάδης, Γ. Ιωαννίδης, Μ. Βαφειάδης, Λ. Στρίγκος και Π. Ρούσος με γραμματεία τους Ζαχαριάδη, Ιωαννίδη, Βαφειάδη. - Να μεταβεί ο Ιωαννίδης στο βουνό και από κοινού με τον Μ. Βαφειάδη και τον Λ. Στρίγκο να καθοδηγήσουν την πραγματοποίηση των αποφάσεων που αφορούν το ΔΣΕ και την εφαρμογή του "Σχεδίου Λίμνες". - Το κλιμάκιο του ΠΓ Αθήνας να στρατολογήσει για τον ΔΣΕ 1.500 μέλη του Κόμματος από την πρωτεύουσα, 600 από τον Πειραιά και 500 από τη Θεσσαλονίκη. - Να αντικατασταθεί ο διοικητής Θεσσαλίας του ΔΣΕ Κίσσαβος και ο διοικητής της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας Κικίτσας και να ετοιμαστούν γι' αυτές τις θέσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα νέοι πιο ικανοί στρατιωτικοί διοικητές. Η απόφαση της 3ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ Το πλήρες κείμενο, που δε δόθηκε τότε στη δημοσιότητα "Απόφαση της Τρίτης Ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ 12 του Σεπτέμβρη 1947 (Δε δίνεται στη δημοσιότητα) 1. Η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ διαπιστώνει ότι στην Ελλάδα ωρίμασαν οι συνθήκες για τη δημιουργία ελεύθερης δημοκρατικής περιοχής με δική της κυβέρνηση. Ο κίνδυνος ένοπλης αμερικάνικης επέμβασης κάνει αναπότρεπτο αυτό το καθήκον που σημαίνει την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας της χώρας. Η σταθεροποίηση και ανάπτυξη του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και οι νίκες του, καθώς και η πολιτική και οικονομική χρεοκοπία του μοναρχοφασισμού κάνουν καθαρό σε όλο και πλατύτερα στρώματα του λαού ότι η κατοχύρωση της ελευθερίας, της ασφάλειας και της εργασίας των λαϊκών μαζών, η ανοικοδόμηση, η ακεραιότητα και η ειρήνη στη χώρα μπορούν να εξασφαλιστούν μονάχα με νίκη της πολιτικής του ΕΑΜ, που ο πιο αποφασιστικός φορέας της αυτή τη στιγμή είναι ο ΔΣΕ, σαν η πρωτοπορία σε ολόκληρο το δημοκρατικό κίνημα της Ελλάδας. Η ανάπτυξη και η σταθεροποίηση της δημοκρατίας και του δημοκρατικού κινήματος σε πρώτη γραμμή στην Ευρώπη και η αλληλεγγύη τους με τον αγώνα του δικού μας λαού αποτελούν ουσιαστική σοβαρή βοήθεια στο κίνημά μας. 2. Χωρίς αδυνάτισμα των επίμονων προσπαθειών του ΚΚΕ, ολόκληρου του ΕΑΜ και των άλλων κομμάτων της δημοκρατικής Αριστεράς, που κατευθύνονται προς την ειρήνη και το δημοκρατικό συμβιβασμό που θα οδηγούσε τη χώρα σε ελεύθερες εκλογές, η Ολομέλεια αποφασίζει να μεταφέρει αποφασιστικά το κέντρο του βάρους όλης της κομματικής δουλιάς στον πολεμικό - επιχειρησιακό τομέα για να ανυψώσει τον ΔΣΕ σε κείνη τη δύναμη που στο συντομότερο δυνατό διάστημα θα οδηγήσει στη δημιουργία της ελεύθερης Ελλάδας βασικά σε όλες τις βόρειες περιοχές της χώρας. Για το σκοπό αυτό η Ολομέλεια αποφασίζει: α) Να επιστρατευτούν όλες οι δυνάμεις του Κόμματος για την ολόπλευρη υποστήριξη, ανάπτυξη και καθοδήγηση της πολεμικής δουλιάς του ΔΣΕ. β) Από στρατιωτική άποψη εγκρίνει σε γενικές γραμμές σαν βάση για την πραγματοποίηση της πολιτικής του ΚΚΕ, που σκοπεύει στη δημιουργία ελεύθερου εδάφους στη Βόρεια Ελλάδα, την εισήγηση της στρατιωτικοπολιτικής ηγεσίας του ΔΣΕ. γ) Αναθέτει στο δεύτερο κλιμάκιο του Πολιτικού Γραφείου την καθοδήγηση και οργάνωση επιτόπου στην ελεύθερη περιοχή όλης της κομματικής και πολιτικοστρατιωτικής δουλιάς για την πραγματοποίηση αυτής της απόφασης και ιδιαίτερα του σχεδίου του ΔΣΕ. 3. Η 3η Ολομέλεια εφιστά την προσοχή όλου του Κόμματος στην οπορτουνιστική αναποφασιστικότητα και ταλαντεύσεις που εμφανίζονται και μεταξύ καθοδηγητικών στελεχών σχετικά με τη συνέπεια και αποφασιστικότητα που ήταν αναγκαίες για να μπορέσει το Κόμμα εξ ολοκλήρου να αφιερωθεί στην υπόθεση της καθοδήγησης και ανάπτυξης της αντίστασης του λαού ενάντια στη νέα αμερικανική και αγγλική κατοχή. Η αναποφασιστικότητα και οι ταλαντεύσεις εκφράστηκαν εκτός άλλων και στο ότι παλιότερα καθοδηγητικά στελέχη (Ρουμελιώτης, Λευτεριάς), παρά την κομματική εντολή, αρνήθηκαν να βγουν στο βουνό και στο ότι χιλιάδες μέλη του Κόμματος αντιμετώπισαν παθητικά τις διώξεις του εχθρού και αντί να βγουν στο βουνό βρέθηκαν στις φυλακές και στις εξορίες. Παρόμοιες ταλαντεύσεις επίσης φρέναραν τη δουλιά της καθοδήγησης σε ορισμένες οργανώσεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη) σχετικά με τη σταθερή ανάπτυξη της λαϊκής αντίστασης. Αυτή η αναποφασιστικότητα και οι ταλαντεύσεις που εξηγούνται με ξένες επιδράσεις στις γραμμές του Κόμματος στάθηκαν μέχρι σήμερα σοβαρό εμπόδιο στην πραγματοποίηση της κομματικής γραμμής. Η επιτυχία της γραμμής του ΚΚΕ σε σημαντικό βαθμό εξαρτάται από το γρήγορο και αποφασιστικό ξεπέρασμα αυτής της αναποφασιστικότητας και των ταλαντεύσεων. 4. Η Ολομέλεια διαπιστώνει τη σοβαρή καθυστέρηση που παρατηρείται στην ανάπτυξη της λαϊκής αντίστασης στις μεγάλες πόλεις (Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Βόλο, Καβάλα κ.ά.) και καλεί τις κομματικές καθοδηγήσεις και όλα τα μέλη του Κόμματος σ' αυτές τις πόλεις να ξεπεράσουν στο πιο σύντομο διάστημα αυτή την καθυστέρηση. 5. Η Ολομέλεια διακηρύττει ότι παρά αυτές τις δυσκολίες που προκαλεί στο δημοκρατικό κίνημα κατά κύριο λόγο η αμερικανική επέμβαση, η πάλη του λαού μας και η δράση του ΔΣΕ δείχνουν ότι η νίκη ανήκει στο λαό και ότι η κατάκτησή της εξαρτάται από την αποφασιστικότητα, την πρωτοποριακή δουλιά, τον ηρωισμό, την αυταπάρνηση που θα δείξει το ΚΚΕ και όλα τα μέλη του επικεφαλής του αγωνιζόμενου λαού. Το ΚΚΕ για άλλη μια φορά καλείται να εκπληρώσει εξ ολοκλήρου το καθήκον του απέναντι στο λαό και την Ελλάδα". Σημείωση "Ριζοσπάστη": Το κείμενο της απόρρητης απόφασης της 3ης Ολομέλειας, που δημοσιεύουμε εδώ, βρίσκεται στα ρώσικα και σε αντίστοιχη ελληνική μετάφραση στο "Αρχείο ΚΚΕ - ΑΣΚΙ" (αριθμός αρχειοθέτησης: Κ383/Φ: 20/33/34). Το πρωτότυπο της απόφασης αυτής στα ελληνικά δεν έχει ακόμη βρεθεί.

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΗΘΙΚΕΣ ΑΜΟΙΒΕΣ ΤΩΝ ΜΑΧΗΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ

Δίνουμε παρακάτω την ακριβή περιγραφή των νόμων για τις ηθικές αμοιβές των μαχητριών και μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας έτσι όπως είχαν διατυπωθεί από την Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση. Σημειώνουμε επίσης στο τέλος κάθε νόμου τον αριθμό των μαχητριών και μαχητών, που έτυχαν της διάκρισης που περιγράφεται σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας. Μετάλλιο Ανδρείας Το Μετάλλιο Ανδρείας απονέμεται σε μαχητή ή αξιωματικό του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας καθώς και, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, και σε δημοκρατικό πολίτη που δεν είναι τυπικά ενταγμένος στο Δημοκρατικό Στρατό, για πράξη εξαιρετικής ανδρείας, τόλμης, αποφασιστικότητας, αυτοθυσίας και ηρωισμού που τόσο για τις συνθήκες μέσα στις οποίες έγινε, όσο και για τα αποτελέσματα που έφερε, ανέβασε στα μάτια των συναγωνιστών του τον αγωνιστή αυτόν εκλεχτό μέσα στους εκλεχτούς που έχουν την τιμή να συμμετέχουν στο λαϊκό και δημοκρατικό αγώνα του ελληνικού λαού. Οι προτάσεις για απονομή Μεταλλίου Ανδρείας γίνονται από μονάδα του μαχητή ή από την αντίστοιχη μονάδα, όταν πρόκειται για πολίτη και εγκρίνονται από το Αρχηγείο περιοχής ή τη Μεραρχία πριν υποβληθούν στο Γενικό Αρχηγείο (ΓΑ). Το ΓΑ μπορεί και αυτεπάγγελτα να προτείνει την απονομή μεταλλίου, εφόσον έχει τα στοιχεία. Το Μετάλλιο Ανδρείας απονέμεται με διάταγμα του υπουργού των Στρατιωτικών. Η τελετή της παράδοσης γίνεται μπροστά στη μονάδα όπου ανήκει ο αγωνιστής ή στην ανώτερη μονάδα. Το Μετάλλιο Ανδρείας αποτελείται από ένα κόκκινο αστέρι που φέρνει μια απεικόνιση ενός μαχητή σε στάση επίθεσης. Το διάσημο αποτελείται από μια κόκκινη ταινία που διακόπτεται στη μέση από μια μικρή λουρίδα μπλε. Κάθε μαχητής, στον οποίο απονεμήθηκε το μετάλλιο, φέρνει υποχρεωτικά το διάσημο. Απονεμήθηκε σε 441 μαχήτριες και μαχητές του ΔΣΕ. Μετάλλιο Εξαιρετικής Δράσης Ελεύθερων Σκοπευτών Το Μετάλλιο Εξαιρετικής Δράσης Ελεύθερων Σκοπευτών απονέμεται σε μαχητή, μαχήτρια ή στέλεχος του ΔΣΕ ή της ΛΠ που πραγματοποίησε ένα εξαιρετικό κατόρθωμα ελευθεροσκοπευτικής δράσης, είτε από την άποψη αποτελεσμάτων, είτε από την άποψη εξυπνάδας στη σύλληψη και παλικαριάς και ψυχραιμίας στην εκτέλεση. Το Μετάλλιο αυτό αποτελείται από μια ανάγλυφη απεικόνιση ενός μαχητή σε ενέδρα πίσω από θάμνο. Το διάσημο αποτελείται από μια ταινία βυσσινί με δύο σκούρες χοντρές γραμμές στην άκρη. Απονεμήθηκε σε 5 μαχητές του ΔΣΕ. Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Α΄ Τάξης Το Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας απονέμεται σε μαχητή, μαχήτρια, ή στέλεχος του ΔΣΕ ή της ΛΠ που έδειξε εξαιρετικές ηγετικές ή στρατιωτικές ικανότητες σε ώρα μάχης. Σε εντελώς εξαιρετικές περιπτώσεις τέτοιας επίδειξης ηγετικής ικανότητας, ψυχραιμίας, στρατηγικής σύλληψης και δράσης απονέμεται το Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Α΄ Τάξης. Το Μετάλλιο Α΄ Τάξης είναι λίγο μεγαλύτερο, το δε διάσημο στην περίπτωση του Μεταλλίου Στρατιωτικής Αξίας Β΄ Τάξης αποτελείται από μια μπλε ταινία που διακόπτεται στη μέση με μια κόκκινη χοντρή γραμμή και στην περίπτωση του Μεταλλίου Α΄ Τάξης από μια μπλε ταινία που διακόπτεται από δύο παράλληλες στενές κόκκινες γραμμές. Το Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Α΄ Τάξης απονεμήθηκε σε 2 μαχητές ενώ το Μετάλλιο Β΄ Τάξης σε 13 μαχητές του ΔΣΕ. Διακριτικό Τραυματία Κάθε τραυματίας φέρει με διαταγή της Διοίκησης της Ταξιαρχίας όπου ανήκει διακριτικό που τραυματίστηκε. Το διακριτικό είναι μια ταινία πράσινη στο μισό τρίγωνο και τριανταφυλλιά στο άλλο μισό. Για κάθε μεταγενέστερα τραύματα μπαίνει ένας αστερίσκος πάνω στο διακριτικό. Παράσημο «Ηλέκτρα» Το Μετάλλιο «Ηλέκτρα» απονέμεται σε μαχήτρια, απλή ή στέλεχος που με την παλικαριά, τη μαχητικότητα, την αυτοθυσία της, την ψυχραιμία της απέδειξε πως είναι άξια συντρόφισσα της αξέχαστης ηρωίδας του ελληνικού λαού. Αποτελείται από έναν κόκκινο κύκλο με ανάγλυφη την προσωπογραφία της Ηλέκτρας στο μέσο. Το διάσημο αποτελείται από μια ταινία μπλε με κόκκινο περιθώριο στο πάνω και στο κάτω μέρος που φέρνει το όνομα της Ηλέκτρας. Απονεμήθηκε σε 363 μαχήτριες του ΔΣΕ. Μετάλλιο Εξαιρετικής Δράσης μέσα σε κατεχόμενη πόλη Το Μετάλλιο Εξαιρετικής Δράσης σε κατεχόμενη πόλη απονέμεται σε μαχητή, μαχήτρια ή στέλεχος του ΔΣΕ ή ΛΠ ή και σε συναγωνιστή που δεν είναι τυπικά ενταγμένος στο ΔΣΕ και που ανέπτυξε μια εξαιρετική δράση σε κατεχόμενη πόλη είτε πραγματοποιώντας ένα εξαιρετικό κατόρθωμα στον εθνικό και λαϊκοδημοκρατικό αγώνα του λαού είτε καθοδηγώντας ένα εξαιρετικό μαζικό αγώνα του λαού ή μια ομαδική μαχητική δράση. Απονεμήθηκε σε 1 αγωνιστή. Μετάλλιο Εξαιρετικής Δράσης μέσα στο μοναρχοφασιστικό στρατό Το Μετάλλιο Εξαιρετικής Δράσης μέσα στο μοναρχοφασιστικό στρατό απονέμεται σε φαντάρο ή αξιωματικό του μοναρχοφασιστικού στρατού, που πριν περάσει στις γραμμές του ΔΣΕ ανέπτυξε μια εξαιρετική δράση στο μοναρχοφασιστικό στρατό για τη συναδέλφωση και τη λαϊκή συμφιλίωση και παρουσίασε εξαιρετικά αποτελέσματα με τη δουλιά του αυτή. Αποτελείται από την απεικόνιση ενός φαντάρου που πηδάει από το σκοτάδι στο φως. Το διάσημο αποτελείται από μια ταινία κεραμιδί που διακόπτεται διαγώνια από μια μαύρη γραμμή. Απονεμήθηκε σε 7 αγωνιστές. Μετάλλιο Εξαιρετικής Σαμποταριστικής Δράσης Το Μετάλλιο Εξαιρετικής Σαμποταριστικής Δράσης απονέμεται σε μαχητή, μαχήτρια ή στέλεχος του ΔΣΕ ή της ΛΠ, που πραγματοποίησε ένα εξαιρετικό κατόρθωμα σαμποταριστικής δράσης είτε από την άποψη αποτελεσμάτων είτε από την άποψη εξυπνάδας στη σύλληψη και παλικαριάς και ψυχραιμίας στην εκτέλεση. Αποτελείται από ένα λευκό κύκλο και στη μέση απεικόνιση μιας φλόγας που υψώνεται. Το διάσημο αποτελείται από μια ταινία άσπρη με ένα κόκκινο τρίγωνο ανεστραμμένο στη μέση. Απονεμήθηκε σε 42 μαχητές του ΔΣΕ. Μετάλλιο για καταστροφή τανκς Κάθε μαχητής, μαχήτρια ή στέλεχος που με δική του βολή ή ενέργεια καταστρέφει εχθρικό τανκς, παίρνει ειδικό μετάλλιο που αποτελείται από ένα αστέρι μ' ένα κατεστραμμένο τροχό πάνω του. Το διάσημό του είναι μια ταινία κόκκινη με μαύρη γραμμή. Για κάθε τανκς που καταστρέφει ύστερα από το πρώτο προσθέτει στο αριστερό μέρος του διάσημου μια πολύ στενή άσπρη και μαύρη λουρίδα. Απονεμήθηκε σε 12 μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ. Μετάλλιο για κατάρριψη αεροπλάνου Κάθε μαχητής, μαχήτρια ή στέλεχος πού κατέρριψε αποδεδειγμένα με δική του βολή εχθρικό αεροπλάνο παίρνει ειδικό Μετάλλιο, το οποίο αποτελείται από ένα μικρό αστέρι με πάνω του δύο σπασμένα φτερά αεροπλάνου και που το διάσημό του είναι μια κόκκινη ταινία με πάνω της δυο μαύρα σπασμένα φτερά. Σε περίπτωση που καταρρίψει και πάλι αεροπλάνο, και για κάθε αεροπλάνο που ρίχνει, προσθέτει στο αριστερό μέρος του διάσημου από μια πολύ στενή άσπρη και κόκκινη λουρίδα. Απονεμήθηκε σε 42 μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ. Μετάλλιο Εξαιρετικής Δράσης Ανιχνευτή Το Μετάλλιο Εξαιρετικής Δράσης Ανιχνευτή απονέμεται σε μαχητή, μαχήτρια, ή στέλεχος του ΔΣΕ ή της ΛΠ που εκτελώντας μια ανιχνευτική αποστολή έφερε σε πέρας την αποστολή του με τέτοια εξυπνάδα, υπομονή, ηρωισμό και επιμονή και πέτυχε τέτοια αποτελέσματα, ώστε η ενέργειά του να έγινε παράδειγμα μέσα στους συναγωνιστές του και κίνητρο για άμιλλα. Το Μετάλλιο αποτελείται από έναν κόκκινο κύκλο και στη μέση ένα λευκό αστέρι. Το διάσημο αποτελείται από μια ταινία μελιτζανί στην άκρη και χρυσή στη μέση. Απονεμήθηκε σε 29 μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ. Μετάλλιο Εξαιρετικής Δράσης στο Πυροβολικό Το Μετάλλιο Εξαιρετικής Δράσης στο Πυροβολικό απονέμεται σε μαχητή, μαχήτρια ή στέλεχος του ΔΣΕ που υπηρετεί στο Πυροβολικό και που παρουσίασε εξαιρετική επίδοση για ακρίβεια βολής, αποτελέσματα καταστροφικά για τον εχθρό, παλικαριά και ψυχραιμία. Αποτελείται από μια απεικόνιση της κάννης πυροβόλου και το διάσημό του από μια κόκκινη ταινία. Απονεμήθηκε σε 14 μαχητές του ΔΣΕ. Την έρευνα και την επιμέλεια για τη νομοθεσία και τους διακριθέντες την έκανε ο Γιώργος Ζελιλίδης.

Ελεύθεροι σκοπευτές : Τα χελιδόνια του Δημοκρατικού Στρατού!

Στα τμήματα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας υπήρχαν ομάδες ελευθέρων σκοπευτών που συνήθως υπάγονταν στις ανώτερες διοικήσεις - ταξιαρχίες, τάγματα - και που δρούσαν ως ανεξάρτητα τμήματα. Στην περιοχή Πηλίου - Μαυροβουνίου οι ομάδες Ελεύθερων Σκοπευτών ανήκαν στο Τάγμα Πηλίου που και αυτό ανήκε στην 123 Ταξιαρχία του ΔΣΕ. Οι μαχητές και οι μαχήτριες που ανήκαν στους Ελεύθερους Σκοπευτές ήταν συνήθως νέοι στην ηλικία, αλλά έμπειροι και αποφασισμένοι, με ξεχωριστές, θα μπορούσε να πει κανένας ικανότητες και εκπαίδευση, σκληραγωγημένοι και ικανοί να αντιμετωπίσουν τις πιο αντίξοες και απρόβλεπτες καιρικές ή φυσικές συνθήκες, με σιδερένια νεύρα, με καλή γνώση της περιοχής στην οποία δρούσαν και ζούσαν και βέβαια με πίστη στο ΚΚΕ και στον Αγώνα. Συχνά έμπαιναν στις στρατοκρατούμενες πόλεις για διάφορες επικίνδυνες αποστολές, παίζοντας τη ζωή τους «κορώνα-γράμματα», για να χτυπήσουν κάποιο στρατιωτικό στόχο, να αιχμαλωτίσουν κάποιο πρόσωπο, «γλώσσα», και να το μεταφέρουν στην έδρα τους για πληροφορίες, να έρθουν σε επαφή με κάποιο Κλιμάκιο του παράνομου ΚΚΕ ή της ΕΠΟΝ ή άλλης Οργάνωσης, να μεταφέρουν στο βουνό φάρμακα ή ιατρικά εργαλεία και άλλα υλικά, να κάνουν κάποιο σαμποτάζ, για να τιμωρήσουν κάποιον για εγκλήματα σε βάρος του Λαού ή οικογενειών Αγωνιστών, να συλλέξουν πληροφορίες ή να πραγματοποιήσουν άλλες αποστολές. Συνήθως δρούσαν δυο μαζί, πιο σπάνια ένας και πιο σπάνια τρεις. Ερχόμαστε στο Μάη του 1949, τον όπως πάντα μυρωμένο Μάη του Πηλίου. Με διαταγή της διοίκησής τους, δυο Ελεύθεροι Σκοπευτές, που ανήκαν στην Ανεξάρτητη Ομάδα Πηλίου, Βολιώτες και οι δυο, από τη Νέα Ιωνία, Επονίτες, 20-21 χρονών, ο Παναγιώτης Πανακάκης και ο Παναγιώτης Καλούμενος, φοιτητές, στις 7 του Μάη, το σούρουπο, κατεβαίνουν από το βουνό, περνούν απαρατήρητοι τα εξωτερικά φυλάκια του Στρατού που υπήρχαν περιφερειακά γύρω από την πόλη και που για τους Ελεύθερους σκοπευτές ήταν «παιγνίδι» να τα περάσουν χωρίς να γίνουν αντιληπτοί και πηγαίνουν στο σπίτι του Καλούμενου στη Ν. Ιωνία όπου και διανυκτέρευσαν. Λογικά ήταν μια καλή «γιάφκα» για την όποια αποστολή τους, για να αφήσουν τα στρατιωτικά ρούχα, να τα αλλάξουν με πολιτικά. Ισως ο Καλούμενος να είχε ξαναχρησιμοποιήσει το σπίτι του πατέρα του. Από την πλευρά του ο πατέρας Καλούμενος πρέπει να αιφνιδιάστηκε με την άφιξη του γιου του και του συντρόφου του, βλέποντας και τα πολλά πυρομαχικά που κουβαλούσαν και την άλλη μέρα πρωί - πρωί πήγε στη Χωροφυλακή και «δήλωσε» την άφιξη των δυο ανταρτών, πράγμα που δύσκολα εξηγείται και συγχωρείται και τότε και σήμερα. Ομως πρέπει να λάβει κανένας υπόψη του την τότε κατάσταση, το κράτος του ζόφου, του τρόμου, των εκτελέσεων, δολοφονιών, βασανιστηρίων που είχε στήσει το βασιλομοναρχικό, το σε μεγάλη έκταση δωσιλογικό καθεστώς, όπου σε πολλές περιπτώσεις βασανιστές ήταν οι ίδιοι άνθρωποι που βασάνιζαν τους Αγωνιστές στη διάρκεια της Κατοχής από τη μια και το γεγονός ότι η φιλοξενία οιουδήποτε, έστω και για λίγες ώρες έπρεπε να δηλώνεται στις «αρχές» και από την άλλη το γεγονός ότι ο πατέρας του νεαρού Επονίτη Καλούμενου μάλλον τα «είχε καλά» με τη Χωροφυλακή, γιατί και η συμπεριφορά του στη διάρκεια της Κατοχής δεν ήταν «καθαρή». Και όπως συνάγεται από τη συνέχεια, ο γιος Καλούμενος μάλλον δε φαντάστηκε ότι ο πατέρας του θα τους πρόδιδε. Ετσι, είτε γιατί φοβόταν για το «τομαράκι» του είτε γιατί δε συμφωνούσε με τις επιλογές του γιου του, πήγε και τους πρόδωσε στη Χωροφυλακή. Από τα ψεύτικα στοιχεία που διέδωσαν τις επόμενες μέρες οι «αρχές», υποτίθεται ότι ο στόχος των δυο Επονιτών ήταν το Υδραγωγείο της Νέας Ιωνίας που βρισκόταν κοντά στο σπίτι του Καλούμενου. Ομως τίποτα δεν το αποδείχνει αυτό. Και ναι μεν τα Υδραγωγεία των μεγάλων πόλεων ήταν στρατιωτικοί στόχοι για τον Δημοκρατικό Στρατό, παράδειγμα το Υδραγωγείο Ιωαννίνων που το τίναξε μια ομάδα του Μηχανικού του ΔΣΕ, αλλά για τη συγκεκριμένη περίπτωση, τα όσα στοιχεία υπάρχουν δε συνηγορούν ότι το Υδραγωγείο της Νέας Ιωνίας ήταν στόχος. Η Νέα Ιωνία ήταν εργατούπολη - προσφυγούπολη και δεν υπήρχε κανένας λόγος να ταλαιπωρηθεί ο κόσμος της με την έλλειψη νερού έστω και για λίγες μέρες. Αλλωστε στα υλικά που βρέθηκαν μετά τη μάχη που έδωσαν οι δυο Επονίτες, δεν αναφέρθηκαν γραπτά, στις ελεγχόμενες και λογοκρινόμενες εφημερίδες ή έστω προφορικά, δυναμίτες και άλλο ανάλογο υλικό ούτε και χρησιμοποιήθηκε τέτοιο υλικό. Η αποστολή των δυο Επονιτών μάλλον ήταν να μεταφέρουν φάρμακα για το Αναρρωτήριο του ΔΣΕ στο Πήλιο και ίσως και άλλα υλικά και ενδεχόμενα να πάρουν επαφή με κάποια Οργάνωση. Ο πατέρας λοιπόν του Καλούμενου πήγε και ενημέρωσε τη Χωροφυλακή νωρίς το πρωί στις 8 του Μάη. Την ίδια ώρα, ανέβαινε προς το σπίτι η Επονίτισα, αρραβωνιαστικιά του Καλούμενου να τον συναντήσει. Αγνωστο από ποιον και πώς ενημερώθηκε η κοπέλα. Αυτή προχωρώντας προς το σπίτι, βλέπει μεγάλη δύναμη Χωροφυλακής να κατευθύνεται προς τα εκεί. Τρέχει γρήγορα, φτάνει πριν τους χωροφύλακες και ενημερώνει τους δυο μαχητές οι οποίοι φυσικά καταλαβαίνουν ότι έχουν προδοθεί και ότι πρέπει να ακυρώσουν την αποστολή τους. Περνούν σε ένα διπλανό συγγενικό σπίτι με πρόθεση να διαφύγουν από εκεί, από την αντίθετη πλευρά. Διαπιστώνουν όμως ότι και από εκεί είναι κλεισμένος ο δρόμος, ότι είναι περικυκλωμένοι, δεν υπάρχει διέξοδος, παντού χωροφύλακες. Δυο λύσεις υπήρχαν. Να παραδοθούν, κάτι αδιανόητο για Ελεύθερο Σκοπευτή ή να πολεμήσουν ως το τέλος. Αποφάσισαν να πολεμήσουν ως το θάνατο και σίγουρα χαιρετήθηκαν μεταξύ τους με τη γνωστή «ευχή» στους μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ σε τέτοιες περιπτώσεις, «άντε καλό βόλι», αφού έκρυψαν σε απυρόβλητο σημείο του σπιτιού τις δυο γυναίκες που ήταν εκεί και οι οποίες επέζησαν και αφού κατέστρεψαν ότι έγγραφα είχαν μαζί τους. Οι Ελεύθεροι Σκοπευτές ανάλογα με την αποστολή τους, ήταν συνήθως οπλισμένοι, με οπλοπολυβόλο «Μπρεντ», όχι πάντα, με αυτόματο «Στάγιερ» ή «Τόμσον», πιστόλια ή περίστροφα και μαχαίρια ή τα όμορφα σπαθάκια του ΔΣΕ. Τους προτάθηκε να παραδοθούν, αρνήθηκαν και γύρω στις εφτά το πρωί η μάχη άρχισε. Μπορεί να συμπεράνει κανένας ότι η πρόταση αυτή τους έγινε πολλές φορές, με διάφορες υποσχέσεις, αλλά είναι επίσης σίγουρο και από άλλες παρόμοιες περιπτώσεις ότι η απάντηση ήταν η γνωστή των μαχητών και μαχητριών του ΔΣΕ: «Οι αντάρτες δεν παραδίνονται, πολεμούν και πεθαίνουν». Γύρω από το σπίτι έχει συγκεντρωθεί μεγάλη δύναμη χωροφυλάκων που αδυνατεί να τα βγάλει πέρα με τους δυο Επονίτες που αλλάζουν συνέχεια θέσεις και χτυπούν στο «ψαχνό», ενώ στις γύρω γειτονιές οι άνθρωποι προσπαθούν να μάθουν τι συμβαίνει. Αλλωστε, τότε ψιθυριζόταν ότι η 1η Μεραρχία του ΔΣΕ ετοιμαζόταν να επιτεθεί στο Βόλο και ίσως η αποστολή των να είχε κάποια σχέση με αυτό. Οσο οι χωροφύλακες αδυνατούσαν να τους εξοντώσουν και που από την αντίστασή τους καταλάβαιναν ότι έχουν να κάνουν με αποφασισμένους και έμπειρους μαχητές του ΔΣΕ, εφοδιασμένους με αρκετά πυρομαχικά και χειροβομβίδες, τόσο αυξάνονταν οι προτάσεις παράδοσής τους. Ετσι, ύστερα από ώρες μάχης, αργά το μεσημέρι η Χωροφυλακή «κάνει την ανάγκη φιλοτιμία» και ζητά τη βοήθεια του Στρατού. Καταφτάνει μεγάλη δύναμη Στρατού, συνοδευόμενη από ένα άρμα μάχης. Αρχίζουν πάλι οι υποσχέσεις εναλλασσόμενες από βρισιές, αλλά η μάχη συνεχίζεται, ενώ το άρμα μάχης χτυπά με τα πολυβόλα και το κανόνι γκρεμίζοντας τοίχους. Προς το απόγευμα σκοτώνεται ο Πανακάκης ενώ συνεχίζει να πολεμά μόνος ο Καλούμενος που είναι αποφασισμένος να τηρήσει τον Ορκο του στο ΔΣΕ όπως τον τήρησε πριν λίγο ο Πανακάκης που ήδη είχε περάσει στο Πάνθεο των Λαϊκών Αγωνιστών. Αργά το απόγευμα, ύστερα από πολλές ώρες μάχης, τα πυρομαχικά του Καλούμενου τελειώνουν και δίνει τέλος στη ζωή του αυτοκτονώντας για να μη συλληφθεί, έχοντας κάνει με το σύντροφό του το σπιτάκι εκεί στη Δορυλαίου και Ικονίου ένα από τα «Κάστρα» του Αγώνα, ενώ: «Εδώ σωπαίνουν τα πουλιά σωπαίνουν κι οι καμπάνες, σωπαίνει κι ο πικρός λαός μαζί με τους νεκρούς του» και στο μικρό σπιτάκι - Κάστρο, «απ΄ το φεγγίτη η Λευτεριά κοιτάει κι αναστενάζει». Πέρασε πολλή ώρα όσο να τολμήσουν οι χωροφύλακες και οι στρατιώτες να μπουν στο σπίτι και να αντικρίσουν τα δυο άψυχα σώματα, έχοντας δυσκολία να πιστέψουν ότι μόνο δυο μαχητές του ΔΣΕ κράτησαν όλη μέρα ένα λόχο χωροφυλάκων και ένα λόχο στρατού. Από εκεί και πέρα, τα ελάχιστα «επίσημα» στοιχεία που υπάρχουν, στις εφημερίδες του Βόλου που λογοκρίνονταν, είναι ψεύτικα, διαστρεβλωμένα, συκοφαντικά. Ισως τα μόνα αληθινά να είναι ότι τα πτώματα των δυο Επονιτών μεταφέρθηκαν με ένα κάρο και «εκτέθηκαν» για ώρες μπροστά στη Διοίκηση της Χωροφυλακής Βόλου, ραντίζοντας με το αίμα τους την τελευταία τους διαδρομή και ότι φρόντισαν να θαφτούν «ανεπίσημα» ο πατέρας ή η μητριά του Καλούμενου. Φυσικά με την ολοήμερη μάχη που όλος ο Βόλος την άκουγε και ιδιαίτερα η Νέα Ιωνία, οι άνθρωποι αναρωτιόνταν ποιοι να είναι αυτοί που πολεμούσαν όλη μέρα, ενώ χαροκαμένες μανάδες που οι δικοί τους, άντρες και γυναίκες είχαν περάσει από το «Καζανάκι», τον τόπο εκτελέσεων στο Βόλο, σκούπιζαν κρυφά τα δάκρυά τους. Σημείωση: Οφείλω ευχαριστίες στον δημοσιογράφο - συγγραφέα του Βόλου Θανάση Βογιατζή για τις πληροφορίες και στοιχεία που μου έδωσε προφορικά, πέρα από τα πάμπολλα στοιχεία που υπάρχουν στο βιβλίο του. Βιβλιογραφία: -- Βογιατζής Θανάσης: «Οταν τους ίδωμεν υπό το πέλμα μας...». Εκδόσεις «Επικοινωνία». Βόλος 2008. -- Αρσενίου Λάζαρος: «Γένεση του Εμφυλίου και συνέπειες αυτού». Λάρισα 2001. -- Πάρνη Αλέξη: Τα χελιδόνια. Περιοδικό «Εθνική Αντίσταση», τεύχος 143/2009.

''ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΤΩΝ ΔΥΣΤΥΧΙΣΜΕΝΩΝ - ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ''

ΔΗΜ. ΓΛΗΝΟΣ : ΕΝΑ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ 1932! ''1932: ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΤΩΧΕΥΣΗΣ'' ''ΕΛΑΤΕ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ'' - Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΛΑΟΥ ΚΑΙ Η ΙΔΙΩΤΙΚΗ ''ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ''! Αναδημοσιεύουμε ένα συγκλονιστικό κείμενο του Δημήτρη Γληνού, του μεγάλου κομμουνιστή παιδαγωγού, πρωτεργάτη του δημοτικιστικού κινήματος και κορυφαίας προσώπικότητας της πνευματικής Ελλάδα στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Ένα κείμενο γραμμένο στην κορύφωση της μεγάλης οικονομικής κρίσης του 1932, που οδήγησε στην επίσημη πτώχευση της χώρας. Ένα κείμενο τραγικά επίκαιρο που θα μπορούσε να γραφτεί και σήμερα , παίρνοντας υπόψη βέβαια τις ιστορικές αναλογίες. Τα παιδιά που πηγαίνουν νηστικά στο σχολείο. Το κείμενο του Δημήτρη Γληνού είναι επίκαιρο και για ένα άλλο λόγο. Γιατί εξηγεί την πραγματική σημασία της αλληλεγγύης του εργαζόμενου λαού και των οργανώσεων του σε αντιδιαστολή με την «φιλανθρωπία» του κράτους και των ιδιωτών. « Για να υπάρχει , της χρειάζεται να υπάρχουνε θύματα» έγραφε για την δεύτερη ο Γληνός. Για να υπάρχουνε οι «φιλανθρωπίες» των Βαρδινογιάννηδων και των Αλαφούζων χρειάζεται να υπάρχουνε θύματα του άγριου καπιταλισμού, θα προσθέταμε εμείς σήμερα. Το γράμμα του Γληνού δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Νέοι Πρωτοπόροι» (τ. Νοέμβρη-Δεκέμβρη 1932, σελ. 421,422) για να ενισχυθεί η ποροσπάθεια που ξεκίνησε με πρωτοβουλία τότε του ΚΚΕ και τη δημιουργία της οργάνωσης «Παιδική Βοήθεια», το συντονισμό της οποίας είχε αναλάβει ο Γληνός. ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΔΗΜ. ΓΛΗΝΟΥ ΕΧΕΙ ΩΣ ΕΞΗΣ : «Μέσα σ' αυτή τη φοβερή στιγμή της παγκόσμιας κρίσης πλήθυνε το κακό, που ήτανε πάντα πολύ, μεγάλωσε η αθλιότητα των απαθλιωμένων ανθρώπων. Ο εργάτης, ο φτωχός αγρότης, ο μικροεπαγγελματίας, ο υπάλληλος ζούνε μέσα σε μια αδιάκοπη αγωνία. Από τη μια βλέπουνε το πενιχρό τους μεροδούλι να γίνεται κάθε μέρα λιγότερο , τη στιγμή που όλα ακριβαίνουν, ή βλέπουνε τα λιγοστά προιόντα του ολόχρονου μόχθου τους να μένουν απούλητα ή να πουλιούνται σε τιμές εξευτελιστικές. Από την άλλη, κάθε μέρα κρούει την πόρτα τους το σκιάχτρο της αναδουλιάς με τη συντρόφισσά της , την πείνα. Και σ' όσα σπίτια μπει μέσα το μεγάλο κακό ρημάζουνε πια. Άγριος πόλεμος κοινωνικός έχει ξεσπάσει και οι πεινασμένοι διεκδικώντας τα πιο απλά δικαιώματά τους στη ζωή, γίνονται θύματα κι από τούτη την πλευρά. Μα απ' όλους τους κυνηγημένους και τους απόκληρους τα τραγικότερα θύματα είναι τα παιδιά. Το παιδί του προλετάριου, το παιδί του φτωχού αγρότη, το εργαζόμενο παιδί, το παιδί του βιοπαλαιστή ήτανε πάντα σε θέση σκληρή και μειονεκτική. Μα τώρα έγινε πια η μοίρα του αβάσταχτη. Η φτωχή μάνα, που είναι υποχρεωμένη να δουλέβει από την αυγή ως τη νύχτα μακριά από το σπίτι της, αφήνει τα παιδιά της ολημερίς στο έλεος του δρόμου., του διαβάτη και της γειτόνισσας, τ' αφήνει να κυλιούνται στη λάσπη και στο χώμα για να τους φέρει το βράδυ λίγο ψωμί, χωρίς να προφταίνει και χωρίς να μπορεί ούτε μια ματιά να τους ρίξει, σκοτωμένη καθώς είναι από την κούραση. Κι αν η μάνα μένει στο σπίτι, πού να προφτάσει ο πατέρας ν' αντικρίσει το έξοδο για τα παιδιά με το μικρό του μεροκάματο. Κι αν δεν έχει δουλειά ούτε η μάνα ούτε ο πατέρας, γιατί είναι άνεργος ή απεργός; Ξυπολυσιά και αρρώστια και πείνα και κρύο και ακαθαρσία και αμορφωσιά και βούρκος και βάσανα σωματικά και κόλαση ψυχική, είναι η μοίρα των φτωχών παιδιών. Διπλή και τριπλή εκμετάλλεψη, ξύλο και εξαθλίωση και εξαχρείωση γεμάτη είναι η ζωή του εργαζόμενου παιδιού. Το πικρότερο κατακάθι της προλεταριακής δυστυχίας αυτά το πίνουν, το μαρτυρικό στεφάνι αυτά το φορούν. Τα φτωχά παιδιά είναι των σκλάβων οι σκλάβοι, των πεινασμένων οι πεινασμένοι, των παγωμένων οι παγωμένοι, των άρρωστων οι άρρωστοι, των απόκληρων οι απόκληροι. Αυτά μπαίνουνε στην κόλαση με το πρώτο αντίκρισμα της ζωής. Την ηλικία της χαράς, της ξενοιασιάς και του γέλιου αυτά δεν τη γνωρίζουν. Απέναντι στην απέραντη τούτη τραγωδία, που πλημμυρίζει τα σκοτεινά υπόγεια και τις υγρές αυλές μέσα στις πολιτείες, τα χαμόσπιτα των συνοικισμών και τις καλύβες της αγροτιάς σ' όλη τη χώρα, η βοήθεια που η επίσημη και ιδιωτική φιλανθρωπία καταπιάνεται να δώσει δεν είναι ούτε σα σταγόνα νερού σε φλογισμένο καμίνι. Τα ελατήριά της άλλως τε δεν είναι καθαρά. Για να υπάρχει της χρειάζεται να υπάρχουνε θύματα. Ο φτωχός εργαζόμενος λαός που είναι το θύμα, και τα παιδιά που είναι διπλά θύματα, πρέπει να ζητήσουνε και να βρούνε τη βοήθεια και την απολύτρωση από τον ίδιο τον εαυτό τους. Δεν πρέπει να περιμένουν τη σωτηρία τους από την άλλη πλευρά. Και του πιο αδύνατου η δύναμη διπλασιάζεται, όταν ενώσει τη λιγοστή του μπόρεση με την προσπάθεια των συντρόφων του. Όταν ο εργάτης , ο αγρότης, ο φτωχός εργαζόμενος λαός νιώσει μιαν ολοκληρωτική αλληλεγγύη να τον ενώνει με όλους τους συντρόφους του στη δυστυχία και μέσα στα σύνορα της χώρας κι όξω απ' αυτή σ' όλες τις χώρες της γης, και όταν κινηθεί ομόψυχα και ολόψυχα να βοηθήσει τον εαυτό του και τους άλλους, τότε θα βρει το δρόμο της ανακούφισης και της σωτηρίας. Αλληλεγγύη των δυστυχισμένων! Να το σύνθημα μιας καινούργιας δράσης, που μπορεί να φέρει τα πιο χειροπιαστά αποτελέσματα. Αλληλεγγύη οργανωμένη , ενεργητική ζωντανή, θετική και έμπραχτη, είναι ο πρώτος όρος της σωτηρίας. Η εργατική τάξη, το πιο συνειδητό και το πιο οργανωμένο κομμάτι του εργαζόμενου λαού, πρέπει να βαδίσει πρώτη το δρόμο αυτό στην ολότητά της , απάνω από τα κόμματα και κάθε πολιτική διαίρεση. Αλληλεγγύη και ενότητα. Και μαζί με τον εργαζόμενο φτωχό λαό πρέπει να βαδίσουν όσοι νιώθουν τον εαυτό τους αλληλέγγυο με κείνους, που αγωνίζονται για την απολύτρωση , όσοι νιώθουν και όσοι πονούν. Ελάτε να βοηθήσουμε τα παιδιά! Ελάτε να οργανώσουμε την αλληλεγγύη σε τούτο τον τομέα. Να βοηθήσουμε το ξύπνημα και τη συνειδητοποίηση της αλληλεγγύης, να βοηθήσουμε να φανερωθεί έμπραχτα στο πρόβλημα του φτωχού παιδιού. Η αλληλεγγύη των εργαζομένων κάνει θάματα. Μα και το πιο μικρό βήμα που μπορεί να γίνει απάνω σε τούτο το σωστό δρόμο, θα έχει τεράστια σημασία. Γιατί θα ξυπνήσει τη συνείδηση του σκοτεινού δρόμου σε χιλιάδες χιλιάδων ανθρώπους. Όσοι μπορούν , όσοι θέλουν , όσοι νιώθουν , ας κινηθούν. Τώρα είναι η στιγμή. Κάθε μέρα που περνάει θέτει τα προβλήματα οξύτερα και επιταχτικότερα. Ο αγώνας για τα δικαιώματα του παιδιού του εργαζόμενου λαού είναι ένας ευγενικός αγώνας. Άς έρθουνε μαζί μας, όσοι θέλουνε να προσφέρουνε και τις πιο μικρές υπηρεσίες στο μεγάλο τούτο έργο. Η βοήθειά τους θα είναι πολύτιμη. Μια οργανωτική επιτροπή πρέπει να πάρει στα χέρια της το ζήτημα αμέσως. Μια εντατική δουλειά πρέπει ν' αρχίσει, που θα ξυπνήσει, θα φωτίσει θα κινητοποιήσει μάζες και που πριν απ' όλα θα διοργανώσει έμπραχτη αλληλεγγύη , θα δώσει άμεση βοήθεια για το παιδί. Ας γράψουνε σε μένα, όσοι επιθυμούν να συνεργασούν στην «Παιδική Βοήθεια» Αθήνα Δεκέμβρης 1932 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΛΗΝΟΣ