Ο ΛΑΓΚΑΔΙΝΟΣ ΚΑΠΕΤΑΝ ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΣ

Πόσοι νεοέλληνες σήμερα, γνωρίζουν για τον Καραβόγιαννο, το πρώτο πυρπολητή του 1821; Κι όμως πρόκειται για τον αγωνιστή, που έγραψε ένα από τα λαμπρότερα κεφάλαια της ιστορίας του Αγώνα, ίσως το πιο σπουδαίο, σε σημασία και αγωνιστική ενδυνάμωση, στον κατά θάλασσα αγώνα. Ευτύχησε να πρωταγωνιστήσει σε δύο από τις κορυφαίες στιγμές του Αγώνα, την πρώτη πυρπόληση με μπουρλότο στην Ερεσό, στις 27 Μαΐου 1821, όπου με πλοίαρχο τον Δημήτρη Παπανικολή πυρπολήθηκε το δίκροτο ντελίνι του Αρναούτ Μπαϊραχτάρη. Και ύστερα στη Χίο, στις 6 Ιουνίου 1822 (λίγο μετά τις φοβερές σφαγές) όταν με διοικητή τον "Κωνσταντή Μικέ Καναρίου" ανατινάζουν τη Ναυαρχίδα "Κινούμενο Όρος" του Καρά Αλή. Στην επίσημη ιστορία όμως, για τις δύο αυτές φοβερές πυρπολήσεις, που έδωσαν θάρρος και δύναμη στους Έλληνες αγωνιστές, σε στεριά και θάλασσα, ο Καραβόγιαννος δεν αναφέρεται πουθενά, η αναφέρεται σαν πλήρωμα των πυρπολικών, αλλά όχι σαν πρωταγωνιστής ή σαν συμπρωταγωνιστής του Κανάρη και του Παπανικολή. Κι όμως, επίσημα ντοκουμέντα της Βουλής των Ψαρών του 1821 και του 1822, τον αναφέρουν ως πυρπολητή. Αυτά τα έγγραφα επικύρωσε αργότερα η Προσωρινή Διοίκηση της Ελλάδας, το 1823 και τον ονόμασε αντιστράτηγο για τους αγώνες του. Ο Γιάννης Θεοφιλόπουλος, γεννήθηκε στα Λαγκάδια της Γορτυνίας, το 1790 και πέθανε πικραμένος στην Αθήνα το 1885, σε ηλικία 95 ετών. Όταν ήταν 18 ετών, στα 1808 έφυγε από τα Λαγκάδια, εξ αιτίας της διαμάχης που είχε με τον τοπικό Τούρκο αγά, και κατέφυγε αρχικά στο Ναύπλιο, και στη συνέχεια στα Ψαρά. Διδάχτηκε την τέχνη των πυρπολικών από το Πατατούκο, και έτσι άρχισε τα ηρωικά του κατορθώματα για τα οποία, ενώ κάνουν λόγο τα επίσημα ντοκουμέντα, δεν τον μνημονεύουν οι επίσημοι ιστορικοί ’21. Οι εξορμήσεις του Καραβόγιαννου με το στόλο των Ψαρών διαδέχονται η μία την άλλη, κατά μήκος του Ανατολικού Αιγαίου και προς Βορράν μέχρι τα Δαρδανέλλια και τον Ελλήσποντο, Άβυδο, Κατάστενα Κάστρων και Νίμπροτζε, καθώς και σε Κασσάνδρα, Αίνο και Τένεδο, επίσης και στη Σάμο. Το 1822 παίρνει μέρος στη Ναυμαχία των Πατρών στις 20 Φεβρουαρίου, όπως βεβαιώνει και ο Ναύαρχος Νικολής Αποστόλης. Μετά τις 10 Μαρτίου, Ψαρά, δύο εκπλεύσεις Απρίλιο και Μάιο στη Χίο μέχρι 6 Ιουνίου. Σε όλες ανεξαιρέτως τις βεβαιώσεις της Βουλής των Ψαρών γίνεται μνεία των αρετών του Καραβόγιαννη. Όπως αναφέρει επί λέξει ο Κωνσταντής Κανάριος" δεν έλαβεν ούτε οβολόν, παραμερίζοντας έτσι και τις διχόνιες. Ποιοι είναι όμως οι λόγοι, που ο Καραβόγιαννος δεν έχει τη θέση που του αξίζει στην επίσημη ιστορία; Εγώ, δεν είμαι σε θέση να το ελέγξω. Εκείνο όμως που αντιλαμβάνομαι, είναι ότι η Ιστορία που γίνεται με το αίμα των πολλών, και γράφεται με το μελάνι των ολίγων, πολλές φορές για να είναι αληθινή, θέλει ανάποδο γύρισμα. Η πρώτη προσπάθεια για την αποκατάσταση αυτής της ηρωικής μορφής, έγινε από τον δημοσιογράφο Γιώργο Βαλασόπουλο και τις στήλες της αθηναϊκής εφημερίδας «Νέμεσις», τον Απρίλιο του 1884. Και η προσπάθεια αυτή συνεχίστηκε από τον καθηγητή ιστορίας Εμμανουήλ Βροίλη μέσα από την εφημερίδα «ΕΘΝΙΚΟΝ ΠΝΕΥΜΑ» την ίδια χρονιά, ένα χρόνο δηλαδή πριν τον θάνατο του Καραβόγιαννου. Και οι δύο τους προκάλεσαν τον ιστορικό Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο, να απαντήσει με σαφήνεια, βασιζόμενος στα ντοκουμέντα και την ίδια τη μαρτυρία του Καραβόγιαννου, γιατί έγινε παραχάραξη και όλη η φήμη των δύο πυρπολήσεων, ανήκει στους Παπανικολή και Κανάρη, αλλά ο Παπαρηγόπουλος, πεισματικά σιώπησε. Η δεύτερη προσπάθεια για την αποκατάσταση του ξεχασμένου ήρωα, έγινε τη δεκαετία του ΄80, από τον εγγονό του Καραβόγιαννη, Σπύρο Θεοφιλόπουλο. Ο τελευταίος ανακάλυψε ότι το αρχείο του Θεοφιλόπουλου πουλήθηκε το 1918 στον Ιωάννη Βλαχογιάννη και στη συνέχεια κατέληξε στο Αρχείο Αγωνιστών του ’21. Μαζί με τα έγγραφα στο Βλαχογιάννη, παραδόθηκε και το σπαθί του Θεοφιλόπουλου, το οποίο άγνωστο πως, μερικές δεκαετίες αργότερα βρέθηκε στα χέρια του Ναυπάκτιου πολιτικού Νόβα. Ο Καραβόγιαννος δεν έδρασε μόνο στη θάλασσα, διακρίθηκε και στη στεριά. Ήδη από τον Αύγουστο του 1822, δύο μήνες μετά την πυρπόληση της ναυαρχίδας του Καρά-Αλή μπαίνει στο χώρο των μαχών και του πολέμου παίρνοντας μαζί με συγγενείς του μέρος. Έγινε ένας από τους υπασπιστές του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Ο Φωτάκος στους Βίους των Πελοποννησίων στρατιωτικών του 1821 αναφέρει περιληπτικά: ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΣ, Η ΤΣΑΚΑΛΟΣ Καὶ οὗτος ἐγεννήθη εἰς τὰ Λαγκάδια. Ἐν ἀρχῇ τῆς ἐπαναστάσεως εὑρέθη ναυτικὸς εἰς τὰ Ψαρὰ, καὶ ἀνεδείχθη ἕνας ἐκ τῶν ἐπισήμων πυρπολητῶν, καύσας Τουρκικὰ πλοῖα. Μετὰ δὲ ταῦτα ὑπηρέτησε καὶ εἰς τὴν ξηρὰν μετὰ τοῦ Θ. Κολοκοτρώνη. Στη μάχη των Τρικόρφων για την παλικαριά του, ονομάστηκε «Τσάκαλος». Μετά την Επανάσταση, το 1832 και 1833 χρημάτισε πολιτάρχης Τριπολιτσάς και Λεονταρίου. Το 1865, του απονεμήθηκε τιμητικά ο βαθμός του ταγματάρχη της Φάλαγγας, χωρίς την αντίστοιχη προικοδότηση του βαθμού του. Στα βαθειά γηρατειά του, πάμπτωχος και ξεχασμένος, ζούσε στην Αθηνα, σε ένα σπιτάκι, σε μια πάροδο της οδού Αιόλου, κοντά στη βρύση του Βορρά. Εκεί τον ανακάλυψε ο δημοσιογράφος Βαλασόπουλος και στη συνέχεια ο καθηγητής Βροήλης το 1884. Εκείνη τη χρονιά οργανώθηκε η πρώτη έκθεση κειμηλίων του ιερού αγώνα στο ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΊΟ. Όμως πολλοί Αθηναίοι, αντί πάνε στην έκθεση που οργάνωσε η κυβέρνηση Τρικούπη, συνέρρεαν στο φτωχικό του Καραβόγιαννου, που έγινε τόπος προσκυνήματος από το λαό για τις λησμονημένες δάφνες του. Όπως γραφεί η εφημερίδα «ΕΘΝΙΚΟΝ ΠΝΕΥΜΑ» τις ημέρες εκείνες, καθημερινά διάφοροι όμιλοι ανθρώπων, προσέρχονταν με θρησκευτική ευλάβεια στο ταπεινό σπιτάκι και ασπάζονταν με σεβασμό το χέρι του Καπετάν Γιάννη, ακούγοντας από το στόμα του των ιστορία των ενδόξων κατορθωμάτων του. Ο ίδιος διηγήθηκε στον καθηγητή Βροήλη για το πώς τινάχτηκε από τον ίδιο στον αέρα η ναυαρχίδα του Καρά-Αλή, αλλά αυτό το χειρόγραφο δεν βρέθηκε μέχρι σήμερα πουθενά. Ένα μέρος του όμως, έχει δημοσιευτεί στην ιστορία του Οικονόμου, ο οποίος σημειώνει ότι την παραθέτει όπως την του διηγήθηκε ο Καραβόγιαννος. Με βάσει την διήγηση του Θεοφιλόπουλου, ο Βροήλης δημοσίευσε μελέτη με τίτλο « Ο πρώτος Πυρπολητής του Αγώνα, Ιωάννης Γ.Θεοφιλόπουλος», το 1884. Την 1 Δεκεμβρίου 1885, σε ηλικία 95 ετών, ο Καπεταν Γιάννης Θεοφιλόπουλος πέρασε στην αιωνιότητα. Στην κηδεία του παρέστη, μεταξύ άλλων, και ο εγγονός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Θεόδωρος Γενναίου Κολοκοτρώνης, ο οποίος όταν παρακλήθηκε από κάποιους να εκφωνήσει τον επικήδειο, ξέσπασε σε δάκρια λέγοντας: Τι να ειπώ εγώ εις τον Καπετάν Γιάννη; Μπορεί ο λύχνος να φέξη τον ήλιον; Ο Καπετάν Γιάννης ήτο και του πάππου μου ανώτερος. Αντί επικήδειου, ο Θεόδωρος Κολοτρώνης ο νεώτερος, εστιχούργησε και δημοσίευσε στο "Ραμπαγά" το εξής επιτύμβιο για τον Καπεταν Γιάννη Θεοφιλόπουλο :
"ΗΤΑΝ ΛΙΟΝΤΑΡΙ ΤΗΣ ΞΗΡΑΣ
ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΔΕΛΦΊΝΙ
ΠΟΥ ΤΡΕΜΑΝ ΣΑΝ ΤΟΝ ΑΚΟΥΓΑΝ
 ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΚΑΙ ΑΛΤΖΕΡΊΝΟΙ "
Το 1910 ο Δήμος Αθηναίων έδωσε το όνομα του σε δρόμο της Αθήνας, στις αρχές της λεωφόρου Βουλιαγμένης, οπού υπάρχει και σήμερα. Το 1970 η προτομή του στήθηκε στην κεντρική πλατεία των Λαγκαδιών. Την δεκαετία του ΄90, επί Δημαρχίας του αείμνηστου Δημήτρη Κιντή, σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Λαγκαδιών της Αττικής στήθηκε η προτομή του Καραβόγιαννου στη πλατεία Σικελιανού στα Κανάρια, στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα. Το όνομα του δόθηκε επίσης την δεκαετία του ’80 σε πλοίο φαρικών αποστολών του πολεμικού Ναυτικού με αριθμό Α-479. Η έρευνα, που έκανα στα Αρχεία των Αγωνιστών του 21, στις εφημερίδες και τα χρονικά της εποχής, οδηγούν σε ένα συμπέρασμα. Ο Κανάρης στη Χίο χρησιμοποίησε την πείρα που είχε αποκτήσει ο Καραβόγιαννος στην Ερεσό και κινήθηκε κάτω από τις οδηγιές του. Από τα έγγραφα προκύπτει και από την διήγηση του ίδιου, ότι τόσο στη Χίο, όσο και στην Ερεσό, ο Καραβόγιαννης ήταν ο μπουρλοτιέρης. Αλλά απλός αυτός ναύτης παραμερίστηκε από τους αρχηγούς του, όπως συμβαίνει συνήθως σε όλες τις εποχές και σε όλες τις επιχειρήσεις. Και ίσως αυτός να είναι ο λόγος που ο Καραβόγιαννης, λίγους μήνες μετά την ανατίναξη της ναυαρχίδας του Καρά Αλή, δυσαρεστημένος για την παραγκώνιση του, αφού ζήτησε και πήρε τα πιστοποιητικά των Ψαριανών, άφησε τη θάλασσα για να κατακτήσει με την ανδρεία του, νέες δάφνες στη στεριά και να γίνει αντιστράτηγος. Δεν είναι λοιπόν υπερβολή αυτό που έγραψε ο Βροήλης την εποχή που ζούσαν ακόμα πολλοί αγωνιστές, ότι « ο Παπανικολής αφήρεσεν όλη τη δόξα του Θεοφιλόπουλου, ενώ το ήμισυ μόνον αυτής του ανήκεν». Όμως Η Ερεσός και η Χίος, τα Τρίκορφα και το Μεσολόγγι, θυμούνται την παλικαριά του και ανιστορούν την δόξα του Καπετάν Γιάννη στις νεότερες γενιές των Ελλήνων.
 Σημείωση: ΜΕΓΑΛΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ Η ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΥ ΚΑΝΩ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΜΠΟΥΡΛΟΤΙΕΡΗ ΤΟΥ 1821, ΤΟ ΛΑΓΚΑΔΙΝΟ ΙΩΑΝΝΗ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟ Η ΚΑΡΑΒΟΓΙΑΝΝΗ. ΠΛΗΘΟΣ ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 21, ΣΥΝΗΓΟΡΟΥΝ ΜΕ ΟΣΑ Ο ΙΔΙΟΣ ΔΙΗΓΗΘΗΚΕ ΤΟ 1884, ΣΕ ΔΥΟ ΛΟΓΙΟΥΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ, ΟΤΙ ΔΗΛΑΔΗ, ΑΥΤΟΣ Ο ΟΡΕΙΣΙΒΙΟΣ ΜΟΡΑΙΤΗΣ, ΑΝΑΤΙΝΑΞΕ ΤΑ ΔΥΟ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΘΩΡΗΚΤΑ.ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΤΙΣ 27 ΜΑΙΟΥ 1821 ΣΤΗΝ ΕΡΕΣΟ ΚΑΙ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ, ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΜΕΤΑ, ΣΤΙΣ 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 1822 ΣΤΗ ΧΙΟ, ΤΗ ΝΑΥΑΡΧΙΔΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ. ΤΟ ΠΙΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ ΠΟΥ ΕΠΑΙΞΕ Ο ΚΑΡΑΒΟΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑ ΔΥΟ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΤΟΡΘΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ. ΡΟΛΟ ΠΟΥ Η ΕΠΙΣΗΜΗ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΓΝΟΗΣΕ, ΜΕ ΤΗ ΠΕΝΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑΡΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ. Ο ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΖΕΙ ΤΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ, ΑΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΣ, ΓΙΑΤΙ Ο ΣΟΦΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΡΑΡΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΕΝ ΕΚΑΜΕ ΤΟ ΚΟΠΟ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΕΜΜ.ΒΡΟΗΛΗ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΤΟΝ ΚΑΤΗΓΟΡΗΣΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΤΗΛΕΣ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ "ΕΘΝΙΚΟΝ ΠΝΕΥΜΑ" ΓΙΑ ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΑΡΑΞΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ...Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΧΕΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΚΑΙ ΕΠΕΤΑΙ ΣΥΝΕΧΕΙΑ...ΘΑ ΣΑΣ ΚΡΑΤΩ ΕΝΗΜΕΡΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ... ΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΗ ΣΙΩΠΗ ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΤΟΥ '21 ΘΕΛΗΣΕ ΝΑ ΣΠΑΣΕΙ ΣΤΟΝ 2Ο ΑΙΩΝΑ, Ο ΕΓΓΟΝΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΒΟΓΙΑΝΝΗ, ΣΠΥΡΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΣ. ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΟΤΙ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗ ΤΟ 1918 ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΘΗΚΕ ΣΤΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΟΥ '21. ΤΟ ΣΠΑΘΙ ΤΟΥ ΚΑΡΑΒΟΓΙΑΝΝΟΥ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΠΟΥΛΟΥ, ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΥΠΑΚΤΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΝΟΒΑ, (ΜΑΚΑΡΙΤΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΣ ΑΠΟ ΧΡΟΝΙΑ).ΠΙΘΑΝΟΝ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΚΟΜΑ ΣΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΝΟΒΑ, ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΤΟΥ ΠΑΛΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΉ. Η αίγλη που χαρακτήριζε τις πράξεις του έχει καταγραφεί στη ζωφόρο της Κεντρικής αίθουσας της σημερινής Βουλής των Ελλήνων. Στην Αίθουσα Ελευθέριος Βενιζέλος, όπου αποδίδονται σκηνές από τον Αγώνα, ο Ιωάννης Θεοφιλόπουλος απεικονίζεται ως σημαιοφόρος πλάι στον Κωνσταντή Κανάρη.
ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΑΒΟΓΙΑΝΝΟΥ

Η Βουλή της νήσου των Ψαρών εξέδωσε τα ακόλουθα πιστοποιητικά για τον ήρωα μετά την επιτυχία της Ερεσού :

«

1. Ξεκαθαρίζεται παρ’ ημών ότι ο φιλογενής της νήσου μας κύριος Ιωάννης Γ. Θεοφίλου Μωραΐτης, ευρισκόμενος εις το πλοίον του κυρίου Ανδρέα Κουτζούκου εν καιρώ της κατακαύσεως του βασέλλου, φιλοτιμούμενος από ζήλον πατριωτισμού εντεσμπαρκάρησεν και εμβήκεν εις το πουρλότο, με σκοπόν να θυσιάσει το εαυτόν του ή να προσκολλήση το αυτό πουρλότο εις το βασέλλο, διο και ενήργησεν τον σκοπόν του ανδρείως, επροσκόλλησεν το ρηθέν πουρλότο και κατεκαύθη ακολούθως το βασέλλον. Εξεδόθη εν τη ελληνική γκατζελλαρία της νήσου Ψαρών Τη 6 Ιουνίου 1821, Ψαρά (Τ.Σ.) Η Βουλή της νήσου Ψαρών

»

«

2. Ο φιλογενέστατος κάτοικος της νήσου μας κύριος Ιωάννης Γ. Θεοφίλου Μωραΐτης φιλοτιμήθη και με γενναίαν ψυχήν ημπαρκάρησεν αδωροκήτως έσωθεν εις το αποφασισμένον μπουρλότο, το οποίο κατέκαυσε το φθοροποιόν και βαρβαρικόν πλοίον δελίνι του τυράννου, ο οποίος εστάθη ανδρείος μετά των συντρόφων του, με το να αποφάσισεν εις θυσίαν τον εαυτό του δια αγάπη της πίστεως και πατρίδος, προς ον και δίδεται το παρόν αποδεικτικόν της γενναιότητός του εσφραγισμένον με την σφραγίδα της κοινότητος ταύτης. Εξεδόθη εν τη ελληνική καγκελλαρία της νήσου Ψαρών Τη 6 Ιουνίου 1821, Ψαρά (Τ.Σ.) Η Βουλή της νήσου Ψαρών

Για τον Θεοφιλόπουλο έγραψε η Βουλή και ο Ναύαρχος των Ψαρών Νικολής Αποστόλης και ο ο Κανάρης.

«

Ημείς οι συστήνοντες τη Βουλή της νήσου Ψαρών Ο το παρόν ημών επιφέρων αξιότιμος συμπολίτης κύριος Ιωάννης Γεωργίου Θεοφιλοπούλου, χάριν φιλογενείας και φιλοτιμίας έκπλευσεν αδωροδοκήτως μετά του ηφαιστείου πλοίου εις την κατά την 31 του παρελθόντος Μαΐου έκπλευσιν των ηφαιστείων έγινε, και δια την ανεπιτηδειότητα των γαληνιαίων ανέμων επιμέναντες με άκραν σταθερότητα έως εις τας 6 του τρέχοντος το εσπέρας, νυκτός δε γενομένης έμβοσκαν εις το στενόν της Χίου, όπου ήσαν οι Αγαρηνοί, ορμήσαντες εις αυτούς με μεγάλη γενναιότητα και αψηφίαν κινδύνου, εκολλήσαντες εις εν των εχθρικών βασέλλων και δυνάμει του προστάτου της Δικαιοσύνης κατέκαυσαν αυτό, το οποίον με βεβαιότητα απεδείχθη ότι ήταν αυτός ο καπετάν πασάς, ο οποίος και αυτός ο ίδιος συν αυτώ εκάη με όλην του την συνοδείαν. Και εις ένδειξιν τούτων έγινε το παρόν επισφράγιστον με τη σφραγίδα της ημών νήσου και εδόθη εις χείρας του ως αποδεικτικόν της ανδραγαθίας του και ενδόξου κατορθώματός του, ίνα όπου ήθελε παρρησιασθή γνωρίζεται ως τοιούτος και βραβευθή αμοιβαίως με το αυτού ανδραγάθημα. Ψαρά τη 8 Ιουνίου 1822 Η Βουλή της νήσου Ψαρών Νικολής Αποστόλης

»

Kαι ο Κωνσταντίνος Κανάρης.

«

Δια του παρόντος φανερώνω ο κάτωθεν γεγραμμένος Κωνσταντής Μικέ Καναρίου και διοικητής του υφαιστείου πλοίου, ότι ο κύριος Ιωάννης Γεωργίου Θεοφιλόπουλος εις την έκπλευσίν του κατά του τυραννικού στόλου, του ευρισκομένου εις Χίον, εφέρθη με μεγάλη επιμονήν και γενναιότητα, εμποδίζων τα διχονοίας με κάθε επιδέξιον τρόπον. Οθεν εις ένδειξη υποσημειούμαι Τη 21η Ιουνίου 1822, Ψαρά Κωνσταντής Μικέ Καναρίου Η Βουλή της νήσου Ψαρών βεβαιούμεν

 Π.Δ.Κ

Το εικονιζόμενο πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού, φέρει τιμητικά  το όνομα του Καραβόγιανου, με τα διακριτικα "Α 479".

ΠΕΜΠΤΗ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ : Ο χαρακτήρας της επανάστασης στην Ελλάδα

Έχει υποστηριχτεί - και υποστηρίζεται ακόμη και σήμερα - ότι η 5η Ολομέλεια άλλαξε το στρατηγικό στόχο του Κόμματος, προσανατολίζοντάς το στη θέση ότι ο χαρακτήρας της επανάστασης στην Ελλάδα θα είναι σοσιαλιστικός. Η κριτική αυτή στις αποφάσεις της 5ης Ολομέλειας διατυπώθηκε πρώτη φορά στη μεταζαχαριαδική περίοδο, από την 6η Ολομέλεια της ΚΕ το 1956 και μετά. Πρέπει, ωστόσο, να ξεκαθαρίσουμε ότι σε καμιά απόφαση της 5ης Ολομέλειας δε γίνεται λόγος για το χαρακτήρα της επανάστασης στην Ελλάδα. Πουθενά δε λέγεται ότι ο χαρακτήρας της επανάστασης θα είναι σοσιαλιστικός. Αντίθετα, η ολομέλεια με τις αποφάσεις μένει σταθερά προσηλωμένη στο πρόγραμμα της Λαϊκής Δημοκρατίας, που είχε υιοθετήσει τόσο το ΚΚΕ όσο και το ΕΑΜ. Επομένως, εφόσον δεν υπάρχει απόφαση περί σοσιαλιστικής επανάστασης, το θέμα αποκτά την όποια αντικειμενική βάση, στηριζόμενο μονάχα στην τοποθέτηση, που έκανε ο Ν. Ζαχαριάδης στην ολομέλεια αυτή. Τι τελικά είπε ο Ζαχαριάδης; Για να αποσαφηνιστεί πλήρως το ζήτημα, παραθέτουμε ολόκληρο το επίμαχο σημείο της ομιλίας του Ν. Ζαχαριάδη στην 5η Ολομέλεια: "Είδαμε - τόνισε ο τότε ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ - σε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα την πολιτική και το έργο του καινούριου κράτους μας της ΠΔΚ. Η πολιτική και το έργο αυτό λένε: Όλη η εξουσία απ' το Λαό και όλα για το Λαό. Η γη πάει σ' αυτούς που τη δουλεύουν. Αναγνώριση για τις εθνικές μειονότητες του δικαιώματος να ζουν όπως αυτές θέλουν. Ειρήνη. Ανεξαρτησία. Τι εκφράζει το έργο αυτό, η πολιτική αυτή; Εδώ έχουμε το ξεδίπλωμα, την ανάπτυξη της λαϊκής επανάστασης στην Ελλάδα. Κινητήριές της δυνάμεις είναι η εργατιά, η αγροτιά, οι καταπιεζόμενες εθνότητες, όλος ο εργαζόμενός της λαός. Στους σκοπούς της η επανάστασή μας είναι λαϊκοδημοκρατική. Την Ελλάδα, χώρα με μέση κεφαλαιοκρατική ανάπτυξη και με σοβαρά τσιφλικάδικα και μισοτσιφλικάδικα υπολείμματα, τη χαρακτηρίζει μια σημαντική εξάρτηση, οικονομική και πολιτική απ' το ξένο κεφάλαιο, εξάρτηση που τα τελευταία χρόνια ολοένα και δυναμώνει, μετατρέποντας τη χώρα σε αποικία του αμερικανοαγγλικού ιμπεριαλισμού. Απ' αυτή την οικονομική - κοινωνική - πολιτική διάρθρωσή της απορρέουν και οι σκοποί της λαϊκοδημοκρατικής επανάστασης. Τους σκοπούς αυτής της επανάστασης δεν μπορούμε να τους βλέπουμε αποσπασμένους από τις μεταβολές που πραγματοποιήθηκαν στον κόσμο, τόσο ύστερα από τη νίκη της Μεγάλης Οχτωβριανής Επανάστασης και του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ όσο, ξεχωριστά, ύστερα από τις βαθιές κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές αλλαγές, που πραγματοποιήθηκαν στη νοτιοανατολική Ευρώπη, ύστερα από την απελευθέρωσή της από το Σοβιετικό Στρατό, σαν αποτέλεσμα της πολεμικής συντριβής του χιτλερικού φασισμού. Σήμερα η λαϊκή επανάσταση στην Ελλάδα, ξεκαθαρίζοντας όλα τα τσιφλικάδικα υπολείμματα και απαλλάσσοντάς την από την ξενική αποικιακή εξάρτηση, θα προχωρήσει, με την ολοκληρωτική επικράτησή της σ' όλη τη χώρα, στις μεταβολές και αλλαγές εκείνες που θα καθορίσουν την πορεία μας προς το σοσιαλισμό, έτσι, βασικά, όπως καθορίζονται στο ΕΑΜικό πρόγραμμα της Λαϊκής Δημοκρατίας. Δηλαδή, σαν αποτέλεσμα της νίκης της λαϊκής επανάστασης στην Ελλάδα, τώρα δε θα 'χουμε ένα ξεχωριστό στάδιο ανάπτυξης για την ολοκλήρωση του αστικοδημοκρατικού μετασχηματισμού της χώρας, μα, σαν αδιάσπαστη συνέχεια, λιγότερο είτε περισσότερο γοργό πέρασμα στη σοσιαλιστική επανάσταση. Σήμερα οι σοβαρές αλλαγές που έγιναν πρώτ' απ' όλα γύρω μας επιτρέπουν μια ποιοτική επιτάχυνση των κοινωνικών μεταβολών στη χώρα μας, που θα 'ρθουν σαν αποτέλεσμα της νίκης της λαϊκοδημοκρατικής επανάστασης στην Ελλάδα. Η νίκη της εργατικής τάξης, επικεφαλής της αγροτιάς και όλου του εργαζόμενου λαού, μέσα στο λαϊκοδημοκρατικό περίγυρό μας και με τη Σοβιετική Ένωση, που νικηφόρα τραβά προς την πλήρη νίκη του κομμουνισμού, επιτρέπουν σε μας να τραβήξουμε προς σοσιαλιστικά μέτρα, που μαζί με την παράλληλη λύση όλων των αστικοδημοκρατικών καθηκόντων της επανάστασης που εκκρεμούν, ν' αρχίσουμε τη σοσιαλιστική ανοικοδόμηση, παρακάμπτοντες το ξεχωριστό αστικοδημοκρατικό στάδιο ανάπτυξης. Κάτω απ' αυτές τις προϋποθέσεις και συνθήκες η εξουσία μας των λαϊκών συμβουλίων, που σήμερα είναι κυρίως όργανο πάλης για την ανατροπή της εξουσίας της αστοτσιφλικάδικης αντίδρασης, για προορισμό έχει να εκπληρώνει και θα εκπληρώνει με ενισχυόμενη προοδευτικότητα τις λειτουργίες της δικτατορίας του προλεταριάτου, επικεφαλής της φτωχομεσαίας αγροτιάς, όλου του εργαζόμενου λαού. Το βασικό εδώ είναι να βρίσκουμε κάθε φορά το βασικό κρίκο που θα επιτρέπει στην εργατική τάξη να πραγματοποιεί το κάθε φορά ώριμο βήμα στην αλυσίδα των σοσιαλιστικών μεταβολών μαζί με όλο τον εργαζόμενο λαό, τσακίζοντας κάθε φορά την αντίδραση των εκμεταλλευτριών τάξεων. Η ΠΔΚ εκφράζει και εφαρμόζει ακριβώς αυτή τη μορφή εξουσίας, που στηρίζεται στη στενή συμμαχία της εργαζόμενης αγροτιάς και των άλλων καταπιεζόμενων στρωμάτων του πληθυσμού με την εργατική τάξη που στέκει επικεφαλής του κοινού αγώνα για το λαϊκοδημοκρατικό μετασχηματισμό της χώρας, για το σοσιαλισμό" (Βλέπε: "5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ - Εισηγήσεις, λόγοι αποφάσεις", μόνο για εσωκομματική χρήση, σελ. 30 - Οι υπογραμμίσεις είναι του "Ρ"). Είναι σαφές ότι ο Ζαχαριάδης μιλάει για μια αδιάσπαστη ενότητα μεταξύ αστικοδημοκρατικών και σοσιαλιστικών αλλαγών και για την αλληλοδιαπλοκή τους. Μ' άλλα λόγια, γι' αυτό που από το 9ο Συνέδριο του ΚΚΕ και μετά ονομάζεται ενιαίο επαναστατικό προτσές ή ενιαία επαναστατική διαδικασία αστικοδημοκρατικών και σοσιαλιστικών αλλαγών. Ο Ζαχαριάδης δεν αρνείται την αναγκαιότητα του αστικοδημοκρατικού μετασχηματισμού της χώρας. Ισα - ίσα που υπογραμμίζει τη σημασία του και τις αιτίες που τον κάνουν αναγκαίο. Εκείνο που αρνείται είναι ότι μετά την επανάσταση θα υπάρξει ένα αυτοτελές, ιδιαίτερο, ξεχωριστό στάδιο αστικοδημοκρατικών αλλαγών. Τις αστικοδημοκρατικές αλλαγές τις βλέπει αδιάσπαστα ενωμένες και αλληλοδιαπλεκόμενες με τις αλλαγές σοσιαλιστικού χαρακτήρα και στηριγμένος στο συσχετισμό δυνάμεων που διαμορφώθηκε μετά το Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, μπορούμε να πούμε ότι εκτιμάει πως ήταν δυνατή πιο άμεσα και πιο γρήγορα απ' ό,τι εκτιμιόταν στο παρελθόν η σοσιαλιστική οικοδόμηση. Αναμφισβήτητα αυτή η τοποθέτηση του τότε ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ ήταν ένα ουσιαστικό βήμα μπροστά σε σχέση με όσα η 6η Ολομέλεια της ΚΕ του Κόμματος, το 1934, καθόρισε για το χαρακτήρα της επανάστασης. Όμως, αυτό το βήμα δεν έγινε αυθαίρετα από τον Ζαχαριάδη το 1949. Μπορούμε, με αρκετή σιγουριά, να πιθανολογήσουμε πως στηρίχτηκε στις προγραμματικές επεξεργασίες, που έκανε το ΚΚΕ στο 7ο Συνέδριό του, τον Οκτώβρη του 1945. Το 7ο Συνέδριο και ο χαρακτήρας της επανάστασης Όπως είναι γνωστό, στο 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ έγινε αρκετή συζήτηση γύρω από το πρόγραμμα του Κόμματος, χωρίς να υπάρξει κατάληξη σε ένα νέο προγραμματικό κείμενο. Η συζήτηση αποσκοπούσε στη χάραξη κεντρικών προγραμματικών κατευθύνσεων ούτως ώστε το Κόμμα στο επόμενο συνέδριό του να καταλήξει σε οριστικό πρόγραμμα. "Είναι φανερό - έλεγε ο Μ. Παρτσαλίδης στην εισήγησή του προς το Συνέδριο - πως δεν μπορούμε στο σημερινό συνέδριο να καταλήξουμε σ' ένα οριστικό πρόγραμμα. Εδώ θα χαράξουμε τις κατευθυντήριες γραμμές για ένα τέτοιο πρόγραμμα, θα καταλήξουμε δηλαδή, με τη συζήτηση που θα γίνει, σε μερικές βασικές αρχές για την επεξεργασία του προγράμματος του κόμματος. Το οριστικό σχέδιο του προγράμματος μπορεί να υποβληθεί μόνο στο 8ο Συνέδριο" (Βλέπε: "Το 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ", τεύχος Ε`, Αθήνα 1945, σελ. 3). Στο Σχέδιο Προγράμματος που υποβλήθηκε στο 7ο Συνέδριο γινόταν ένα ουσιαστικό βήμα μπροστά όσον αφορά το χαρακτήρα της επανάστασης, σε σχέση με τις επεξεργασίες της 6ης Ολομέλειας της ΚΕ του 1934. Συγκεκριμένα υπογραμμιζόταν: "Το δρόμο προς το σοσιαλισμό ανοίγει η Λαϊκή Δημοκρατία, ο πρώτος σταθμός προς τη σοσιαλιστική κοινωνική απολύτρωση των Ελλήνων εργαζομένων. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έφερε, στην Ευρώπη κυρίως, ορισμένες αλλαγές που ανοίγουν την προοπτική για δυνατότητα ειρηνικού περάσματος στο σοσιαλισμό" ("Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ", τόμος 6ος, σελ. 421. Ολόκληρο το Σχέδιο στις σελίδες 416-430). Η θέση αυτή για δυνατότητα ειρηνικού περάσματος στο σοσιαλισμό καμιά σχέση δεν έχει με τη γνωστή δεξιά οπορτουνιστική αντίληψη αντιπαράθεσης των μορφών πάλης στην επανάσταση, περί ειρηνικής ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος και βαθμιαίας εξέλιξής του σε σοσιαλισμό. Η θέση αυτή σήμαινε ότι δε χρειάζονταν δύο επαναστάσεις - μια αστικοδημοκρατική και στη συνέχεια μία σοσιαλιστική - για το πέρασμα στο σοσιαλισμό, αλλά μία επανάσταση στα πλαίσια της οποίας οι αστικοδημοκρατικές και σοσιαλιστικές αλλαγές δε θα χωρίζονταν από σινικό τείχος. Μιλώντας στο συνέδριο ο Ν. Ζαχαριάδης αποσαφήνισε πλήρως αυτό το ζήτημα. Αφού σημείωσε ότι ο αστικοδημοκρατικός μετασχηματισμός της ελληνικής κοινωνίας, όπως τον καθόρισε η 6η Ολομέλεια του 1934, δεν έχει διαφορές επί της ουσίας από τη Λαϊκή Δημοκρατία, πρόσθεσε: "Ο χαρακτήρας των προβλημάτων που θα λυθούν δηλαδή α) το ξεκαθάρισμα της αγροτικής οικονομίας από τα μισοφεουδαρχικά κατάλοιπα και β) η απαλλαγή της χώρας από την ξενική οικονομική και πολιτική εξάρτηση και από τις ξενικές επιδράσεις, είναι αστικοδημοκρατικός, δηλαδή αυτά είναι καθήκοντα που θα έπρεπε να τα λύσει, είτε να παλέψει για να τα λύσει, η αστική τάξη, αν έμενε συνεπής στη δημοκρατική αποστολή της. Μα η τάξη αυτή πρόδωσε και έτσι τα καθήκοντα αυτά πέφτουν σήμερα στις καινούριες τάξεις, που θα πρέπει να τα λύσουν παλεύοντας και ενάντια στην αστική τάξη. Υπάρχει όμως τώρα και μια άλλη διαφορά, διαφορά βασική, ουσιαστική, πολιτικοκοινωνική στον αστικοδημοκρατικό μετασχηματισμό όπως πραγματοποιείται σήμερα. Ενώ η μεταβολή αυτή από τη φύση των προβλημάτων που έχει να λύσει είναι αστικοδημοκρατική, από τις κινητήριες δυνάμεις της είναι εργατοαγροτική. Αυτή είναι βασική διαφορά, γιατί αυτές οι κινητήριες δυνάμεις προκαθορίζουν και την παραπέρα εξέλιξη αυτής της μεταβολής. Δηλαδή, το γεγονός ότι οι κινητήριες δυνάμεις είναι η εργατική τάξη, η αγροτιά και οι άλλοι εργαζόμενοι, προκαθορίζει το σταθμό αυτό σαν μεταβατικό προς ανώτερες κοινωνικές μεταβολές, προς το σοσιαλισμό, που τελικά θα κατοχυρώσει την πλέρια κοινωνική απελευθέρωση του εργαζόμενου λαού. Εδώ μπαίνει το ζήτημα ακριβώς του περάσματος από τον αστικοδημοκρατικό μετασχηματισμό, από τη λαϊκή δημοκρατία, στη σοσιαλιστική δημοκρατία. Πρώτα θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως πρόκειται για δύο ριζικές επαναστάσεις, ας πούμε μεταβολές, χωρίς συζήτηση, αλλά όχι για δύο ένοπλες εξεγέρσεις, είτε για δύο φορές κατάληψη της αρχής, για δύο φορές άνοδο στην εξουσία. Εφόσον η εξουσία περνάει στα χέρια της λαϊκής δημοκρατίας, το ειρηνικό μετά πέρασμα στο σοσιαλισμό βασικά εξασφαλίζεται, μια και οι τάξεις αυτές που παίρνουν την εξουσία συνεχίζουν μετά την πορεία τους προς το σοσιαλισμό, με όχι βασικές ανακατατάξεις στις κοινωνικές δυνάμεις που χειρίζονται την εξουσία" ("Το 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ", τεύχος Ε`, σελ. 18-19).

ΓΕΝΑΡΗΣ 1949 Η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ

Η Πολιτική Απόφαση και οι αλλαγές στα κομματικά και άλλα όργανα Στις 30 και 31 Γενάρη του 1949 συνήλθε στο Γράμμο η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ. Πρόκειται για ένα από τα πιο πολυζητημένα κομματικά σώματα της περιόδου του εμφυλίου πολέμου. Στη συνεδρίαση πήραν μέρος 26 τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της Κεντρικής Επιτροπής, καθώς και μέλη της Κεντρικής Επιτροπής Ελέγχου. Η Ολομέλεια συζήτησε και πήρε αποφάσεις στα παρακάτω θέματα: - "Η Ελλάδα στο δρόμο προς τη νίκη. Μπροστά στην αποφασιστική καμπή", με εισηγητή τον Ν. Ζαχαριάδη. - "Η δεξιά οπορτουνιστική παρέκκλιση μέσα στο ΚΚΕ", με εισηγητή τον Δ. Βλαντά. - Αλλαγές στη σύνθεση της ΚΕ. - Εκλογή ΠΓ της ΚΕ. Ακόμη η Ολομέλεια ενέκρινε την απόφαση της 28ης Αυγούστου 1948, του ΠΓ, που αφορούσε τη δημιουργία Πολεμικού Συμβουλίου για τη διεύθυνση του ΔΣΕ και των πολεμικών επιχειρήσεων. Τέλος, αποφασίστηκε να γίνει ανασχηματισμός της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης (ΠΔΚ). Όλες οι αποφάσεις της Ολομέλειας πάρθηκαν ομόφωνα. Αλλαγές στα κομματικά και άλλα όργανα Η Ολομέλεια εξέλεξε σε τακτικά μέλη της ΚΕ τους Γιώργη Βοντίτσιο - Γούσια, Κώστα Καραγιώργη, Βαγγέλη Βασβανά, Βασίλη Κοτσάβρα και Κώστα Κολιγιάννη, που μέχρι τότε ήταν αναπληρωματικά. Επίσης προσέλαβε σαν αναπληρωματικά μέλη της ΚΕ τον Χαρίλαο Φλωράκη και τον Στέφανο Γκιουζέλη. Η Ολομέλεια προχώρησε, επίσης, σε ορισμένες καθαιρέσεις και διαγραφές μελών της. Συγκεκριμένα: Καθαίρεσε τον Ν. Ρουμελιώτη από αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ και τον διέγραψε από μέλος του Κόμματος σαν λιποτάκτη του κομμουνιστικού αγώνα. Ακόμη, καθαίρεσε από τακτικά μέλη της ΚΕ τους Θανάση Χατζή και Μήτσο Βατουσιανό και από αναπληρωματικά τους Μιχάλη Τσάντη και Φώκο Βέτα. Τέλος, απάλλαξε από τα καθήκοντά της την Χρύσα Χατζηβασιλείου επειδή ήταν βαριά άρρωστη. Στο πλαίσιο των αλλαγών στη σύνθεση της ΚΕ εντάσσεται και η απόφαση της Ολομέλειας να καθαιρέσει από μέλος του ΠΓ και της ΚΕ - και να διαγράψει από μέλος του Κόμματος - τον Μ. Βαφειάδη. Το θέμα του Βαφειάδη εξετάστηκε ως ξεχωριστό ζήτημα στη συνεδρίαση και θα αναφερθούμε παρακάτω σ' αυτό αναλυτικότερα. Το νέο ΠΓ της ΚΕ που εξέλεξε η 5η Ολομέλεια ήταν: Τακτικά μέλη: Ν. Ζαχαριάδης, Γ. Ιωαννίδης, Μ. Παρτσαλίδης, Β. Μπαρτζιώτας, Δ. Βλαντάς. Αναπληρωματικά μέλη: Λ. Στρίγκος, Π. Ρούσος, Γ. Βοντίτσιος - Γούσιας. Το Πολεμικό Συμβούλιο αποτέλεσαν οι: Ν. Ζαχαριάδης ως πρόεδρος, Γ. Ιωαννίδης, Β. Μπαρτζιώτας, Δ. Βλαντάς, Γ. Βοντίτσιος - Γούσιας, Κ. Καραγιώργης, Γ. Ερυθριάδης (Πετρής), Κ. Κολιγιάννης (Αρβανίτης), Στ. Γκιουζέλης. Σε ό,τι αφορά στον ανασχηματισμό της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης η Ολομέλεια αποφάσισε: Να συμμετέχει σ' αυτή και το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας (ΑΚΕ) και να του δοθούν τα υπουργεία Γεωργίας και Επισιτισμού. Επίσης να δοθεί ένα υπουργείο στο ΝΟΦ (Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο των Σλαβομακεδόνων που συμμετείχε στο ΔΣΕ). Πρόεδρος της ΠΔΚ αποφασίστηκε να αναλάβει ο Μ. Παρτσαλίδης, εφόσον γινόταν δυνατή η έξοδός του στο βουνό, και σε αντίθετη περίπτωση ο Γ. Ιωαννίδης. Επίσης το υπουργείο Στρατιωτικών ανατέθηκε στον Μ. Βλαντά. (Για όλες αυτές τις αποφάσεις βλέπε: "Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ", τόμος 6ος, σελ. 342 - 347 και "Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ", τόμος Α`, σελ. 606). Η Πολιτική Απόφαση Η 5η Ολομέλεια συζήτησε πάνω στο πρώτο θέμα της ημερήσιας διάταξης και κατέληξε σε Πολιτική Απόφαση, η οποία και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Δημοκρατικός Στρατός", τεύχος 2, Φλεβάρης 1949 (Βλέπε: "Δημοκρατικός Στρατός", έκδοση "Ριζοσπάστης" 1996, τόμος Β`, τεύχος 2, σελ. 3-17 και "Επίσημα Κείμενα ΚΚΕ", τόμος 6ος, σελ. 325-340). Στην πολιτική αυτή απόφαση εκφράζεται μια υπεραισιόδοξη, θα λέγαμε, εκτίμηση της κατάστασης στην Ελλάδα και των δυνατοτήτων του κινήματος, καθώς και μια υπερτίμηση των επιτυχιών, που είχε σημειώσει ο ΔΣΕ. "Ο Μοναρχοφασισμός - σημειώνεται στο κείμενο της απόφασης - μπαίνει στα 1949 παραδέρνοντας μέσα στην ολόπλευρη κρίση του, οικονομική, στρατιωτική, πολιτική, ηθική, που σήμερα εκδηλώνεται με περισσότερη ένταση και οξύτητα παρά πριν". ("Επίσημα Κείμενα", στο ίδιο, σελ. 328). Και η απόφαση διαπίστωνε: "Τη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα τη χαρακτηρίζει μια σημαντική αλλαγή στο συσχετισμό δυνάμεων προς όφελος του λαϊκοδημοκρατικού στρατοπέδου και του ΔΣΕ. Σε αντίθεση με τις αρχές του 1948, όπου είχαμε μια σχετική ισορροπία δυνάμεων, μέσα στο 1948 ο ΔΣΕ μείωσε εξαντλητικά την πολεμική προσπάθεια και εξασθένισε σοβαρά τη δύναμη του αντιπάλου, ματαιώνοντας όλες τις στρατηγικές επιδιώξεις του. Ο μοναρχοφασισμός ύστερα απ' τις αποτυχίες του έπαθε τέτοιον ηθικό αποσυνθετικό κλονισμό ώστε μπορούμε τώρα να 'χουμε την προοπτική ότι απ' την πλευρά του ηθικού του στρατού του μέσα στα 1949 δε θα 'ναι σε θέση να μας αντιπαρατάξει στρατό ανάλογο και ισάξιο μ' αυτόν που είχε στα 1948, αν και απ' την πλευρά του υλικού και των μέσων οι Αμερικάνοι θα τον εφοδιάσουν καλύτερα και πιο πλούσια απ' ό,τι πέρυσι... Σήμερα ο μοναρχοφασισμός περνά μια ολόπλευρη κρίση. Η ζωή έδειξε ότι δεν μπορεί να νικήσει τον ΔΣΕ". (στο ίδιο, σελ. 334). Σε ό,τι αφορά τις επιτυχίες του ΔΣΕ η απόφαση εκτιμούσε: "Ο ΔΣΕ έγινε πιο γερός και εμπειροπόλεμος σε στελέχη και μαχητές. Κρατά τώρα παντού την πρωτοβουλία. Προώθησε τις θέσεις του και είναι έτοιμος για καινούριες μάχες και νίκες. Ο ΔΣΕ χτυπά σήμερα και καταλαμβάνει τις πόλεις που κατέχει ο εχθρός, όπως έγινε στην Καρδίτσα, στη Νάουσα, στο Καρπενήσι." (στο ίδιο, σελ. 330). Στα πλαίσια αυτού του πνεύματος η Ολομέλεια έθεσε μια σειρά καθήκοντα για το κίνημα και το ΔΣΕ. Σε ό,τι αφορά τον στρατιωτικοπολεμικό τομέα τα καθήκοντα που τέθηκαν έχουν ως εξής: "α. Μέσα από αδιάκοπα χτυπήματα σε όλη τη χώρα να εμποδίσουμε και να παραλύσουμε στο ανώτατο δυνατό σημείο τις προετοιμασίες του εχθρού για το 1949. β. Να στερεώσουμε και να επεκτείνουμε τις λεύτερες περιοχές στη ΒΔ Ελλάδα καταχτώντας και αστικά κέντρα. γ. Η Θεσσαλία και η Ρούμελη έχουν αποστολή με την αποφασιστική πολεμική δράση τους να προκαλέσουν και να εξαντλήσουν όσο είναι δυνατό στο δικό τους χώρο την εκστρατεία του εχθρού στο 1949 και να δημιουργήσουν στο χώρο τους μια πλατιά λεύτερη περιοχή γύρω στον κορμό της Κεντρικής Πίνδου. δ. Η Πελοπόννησος πρέπει να τσακίσει την εκστρατεία του εχθρού και ν' αναπτύξει τόσο τις δυνάμεις της και τα χτυπήματά της, ώστε να δημιουργήσει ένα πραγματικό δεύτερο μέτωπο στα νώτα του εχθρού, που θα του ανατρέψει τα στρατηγικά του σχέδια και θα του θολώσει τη στρατηγική προοπτική του. ε. Η 6η και η 7η Μεραρχίες για κύρια αποστολή τους έχουν να δυναμώνουν συνεχώς τα χτυπήματά τους ενάντια στον εχθρό, αυξάνοντας προοδευτικά και αδιάκοπα την πίεση ενάντια στη Θεσσαλονίκη. Το αποτέλεσμα της σχεδιασμένης και συγχρονισμένης αυτής επίδοσης του ΔΣΕ σ' όλη τη χώρα πρέπει να 'ναι να κερδίσουμε μέσα στα 1949 εμείς την καμπή στην εσωτερική μας εξέλιξη" (στο ίδιο, σελ. 336). Τα παραπάνω, βέβαια, καθήκοντα αποδείχτηκαν ανεδαφικά. Και πολύ περισσότερο, τα όσα ανατίθονταν στην 3η Μεραρχία Πελοποννήσου του ΔΣΕ, τη στιγμή που ο αντίπαλος την είχε ουσιαστικά συντρίψει και τα υπολείμματά της, μόνο για την επιβίωσή τους μπορούσαν να αγωνίζονται ή για έναν ηρωικό και με το ντουφέκι στο χέρι θάνατο.

ΜΩΡΗΑΣ - ΓΕΝΑΡΗΣ 1949 : ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΔΙΧΩΣ ΟΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ

Μετά την τακτική ήττα του κυβερνητικού στρατού στο Βίτσι και μπροστά στον κίνδυνο αντιστροφής της κατάστασης σε βάρος του, το στρατόπεδο της αντίδρασης προχώρησε σε μια σειρά μέτρα αναδιοργάνωσης και αναδιάταξης των δυνάμεών του. Κύριο στοιχείο αυτής της αναδιάταξης - αναδιοργάνωσης ήταν η ένταση της τρομοκρατίας, τόσο μέσα στις τάξεις των κυβερνητικών στρατιωτικών δυνάμεων όσο και στις τάξεις του πληθυσμού της χώρας. Ηδη έχουμε αναφέρει ότι για την ανόρθωση του ηθικού του στρατού οργανώθηκαν έκτακτα στρατοδικεία και πραγματοποιήθηκαν εκτελέσεις φαντάρων, υπαξιωματικών και αξιωματικών. Ακόμη εφαρμόστηκε σε μεγάλη έκταση το μέτρο της δίωξης των στρατιωτικών από την ενεργό δράση, επειδή θεωρήθηκαν υπεύθυνοι των αποτυχιών, του ξηλώματός τους από τις θέσεις που κατείχαν ή της μετάθεσής τους σε άλλες μονάδες απ' αυτές που διοικούσαν. Στη σφαίρα των μέτρων της στρατιωτικής ανασυγκρότησης - αναδιάταξης εντάσσεται και η ανάδειξη του Α. Παπάγου στη θέση του αρχιστρατήγου, με δικτατορικές ουσιαστικά εξουσίες. Ο Παπάγος ανέλαβε αυτά τα καθήκοντα στις 19/1/1949 και όπως γράφει ο στρατηγός Θ. Πετζόπουλος "ουδέποτε εις το παρελθόν Ελλην στρατιωτικός ηγέτης ή άλλος οιασδήποτε χώρας Δημοκρατικής έλαβε τοιούτα δικαιώματα" (Θ. Πετζόπουλος: "1941 - 1950 Τραγική Πορεία", σελ. 212). Με την ανάληψη των καθηκόντων του ο Παπάγος προώθησε στην ανώτατη στρατιωτική ηγεσία έμπιστούς του και φυσικά έμπιστους της Αμερικανικής Στρατιωτικής Αποστολής. Στις πόλεις και στην ύπαιθρο της χώρας η αντίδραση εξαπόλυσε κύμα τρομοκρατίας. Οι μαζικές συλλήψεις έδιναν κι έπαιρναν, εφαρμόστηκαν βασανιστήρια, επιταχύνθηκε η διαδικασία εκτέλεσης δεσμωτών αγωνιστών, απαγορεύτηκε η φιλοξενία προσώπων στα σπίτια χωρίς προηγουμένως να έχει λάβει γνώση η Ασφάλεια. Σε περίπτωση δε παραβάσεων τόσο ο φιλοξενούμενος όσο και ο οικοδεσπότης αντιμετώπιζαν, το ελάχιστο, κίνδυνο φυλάκισης. Στόχος αυτού του τρομοκρατικού οργίου ήταν η πλήρη εκκαθάριση των μετόπισθεν του κυβερνητικού στρατού, ώστε να μην υπάρχει η παραμικρή δυνατότητα ενίσχυσης του ΔΣΕ, είτε με μαζικούς αγώνες - έστω και μικρούς - είτε με την έξοδο λαϊκών αγωνιστών στο βουνό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του τι σήμαινε αυτή η τρομοκρατία είναι τα όσα συνέβησαν στην Πελοπόννησο το Δεκέμβρη του 1948 μέχρι τέλη Γενάρη του '49. Εκστρατεία συκοφάντησης και φανατισμού Μια μικρή εικόνα του κλίματος των διώξεων και του αντικομμουνιστικού μένους, όπως εκφράστηκε στον Τύπο της εποχής "Οταν ο κλέφτης, ο βιαστής, ο κακοποιός πεταχθεί έξω και κλείσει η πόρτα, μαζεύεται η οικογένεια ακόμη λαχανιασμένη από την πάλην μέσα εις το αναστατωμένον δωμάτιον και συζητεί διά το πώς έγινε το κακό, το ποιος φταίει, το πώς θα προφυλαχθεί εις το μέλλον και πώς θα επισκευάση τας ζημίας. Τώρα που έκλεισε η πόρτα του Γράμμου και εντός ολίγου θα ασφαλισθεί από όλες τις πλευρές το σπίτι, η ελληνική οικογένεια χωρίς κλέφτες και βιαστάς θα συγκεντρωθεί και θα συζητήσει πώς έγινε το κακό, ποιος φταίει και ποιος θα προφυλαχθεί...". Με αυτά τα λόγια, σχολίαζε από τις στήλες της εφημερίδας "Καθημερινή" στις 2 Σεπτέμβρη του 1948, ο Κ. Τσάτσος, την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, αποκαλώντας "κλέφτες και βιαστάς" τους μαχητές του ΔΣΕ. Τις επόμενες μέρες ακολουθούν πρωτοσέλιδα άρθρα "γνώμης" διπλωματικών ακολούθων της αμερικάνικης και βρετανικής πρεσβείας σχετικά με τη διεθνή κατάσταση, το "ρωσικό επεκτατισμό" και τη "συμβουλή" να μην εμπλακεί άλλο η Ελλάδα σε αυτήν την κατάσταση, ξεκαθαρίζοντας την εσωτερική της κατάσταση. Χαρακτηριστικά προοίμια του αντικομμουνιστικού μένους και της έντασης των διώξεων, που επακολούθησε τους επόμενους μήνες, μετά τον Γράμμο... Αρθρογραφία συκοφάντησης και τρομοκρατίας Η "Καθημερινή", βέβαια, έχει πάρει, από την πρώτη στιγμή, ξεκάθαρη εμπρηστική και αντικομμουνιστική θέση. Στις 30 Απρίλη 1946, ο διευθυντής και αρθρογράφος της εφημερίδας Γ. Α. Β. (Γεώργιος Βλάχος) έγραφε: "Η κυβέρνησις του Λαϊκού Κόμματος πολιτεύεται απέναντι του Κομμουνισμού, όπως περίπου επολιτεύθησαν αι προ αυτής μεταπολεμικαί Κυβερνήσεις. Κατά τούτο σφάλλει σπουδαίως (...). Η Κυβέρνησις η σημερινή μίαν μόνην μεγίστην και πανελλήνιον έλαβε εντολήν: Να κτυπήση κατακέφαλα τον Κομμουνισμόν. Με ό,τι μπορεί, όπως μπορεί (...). Εχει όλα τα μέσα διά να κτυπήσει αλύπητα τον κομμουνισμόν ως κακήν, ύποπτον, και επαναστατικήν οργάνωσιν, από ξένους κυβερνωμένην, αντεθνικήν (...). Μέγα λάθος είναι να νομίζωμεν ότι οι διευθύνοντες τον κομμουνισμόν (...) είναι Ελληνες (...) και ότι άμα τους φερθώμεν καλά δε θα μας κόψουν τον σβέρκον (...). Και χθες:... Χθες εδόθη η άδεια να εορτασθή με προκηρύξεις πάλιν και συγκεντρώσεις και λαοκρατικά τραγούδια και ίσως με αίμα η κομμουνιστική των Πρωτομαγιά (...). Δεν πάμε καλά, διότι δεν έχομεν εννοήσει ότι ο Κομμουνισμός είναι ένα είδος τέρατος με σώμα και κεφαλή και ότι θέλει κτύπημα εις την κεφαλήν και εις το σώμα του θεραπείαν. Δασκάλους, σχολεία και εθνικούς οδηγούς για τα παραπλανημένα παιδιά, δουλειά και ψωμιά για τους εργάτες, ζώα, σπόρους και άροτρα για την αγροτιά και εντάλματα συλλήψεως (...) διά την Ηγεσίαν...". Ο ίδιος, στις 4 Γενάρη του 1948, παρατηρούσε και... συμβούλευε: "... Για να κερδίσει τον πόλεμον αυτόν (το Κράτος) πρέπει ήσυχα ήσυχα να εκκαθαρίση το εσωτερικόν, τα μετόπισθεν του στρατού μας, από το πλήθος των ανθρώπων, που είτε από συμφέρον, είτε από αμάθειαν, είτε από φανατισμόν, είτε από βλακείαν, συνεργάζονται με τον εχθρόν. Διά το έργον του τούτο δεν έχει ανάγκην το Κράτος (...) ούτε καν να χύση το δικό του ή των εχθρών του το αίμα. Εχει μόνον ανάγκην οργάνων της Δημοσίας Τάξεως εμπίστων και ασφαλών που θα κτυπούν εδώ κι εκεί μερικές πόρτες κατά τις τρεις το πρωί: Νησιά, δόξα τω Θεώ, έχει το Κράτος...". Ενώ στις 6 Γενάρη του ίδιου χρόνου, δυο απλές ειδήσεις φανερώνουν πολύ περισσότερα απ' όσα φαίνονται πως γράφουν. Η πρώτη: "Κυβερνητικό ανακοινωθέν: "Η κυβέρνησις είναι ευτυχής ν' αναγγείλη ότι ο κ. Γκρίσγουολντ (αρχηγός της εν Ελλάδι αμερικανικής αποστολής) εδέχθη σήμερον την αίτησιν της Ελληνικής Κυβερνήσεως διά την αύξησιν του αριθμού των ταγμάτων εθνοφρουράς εις 100 και διά τη μόνιμον αύξησιν του ελληνικού εθνικού στρατού κατά 12.000 άνδρας...". Και η δεύτερη: "Ο υπουργός Παιδείας κ. Παπαδήμος διέταξεν ανακρίσεις διά τα δημιουργηθέντα κατά την πρωτοχρονιάτικην εορτήν της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών έκτροπα, όταν κάποιος εφώναξε κατά το κόψιμο της Βασιλόπιτας: "Να ζήσουν τα ψηλά βουνά"... υπονοών τους δρώντας κατά του έθνους ΕΑΜοσλάβους του Μάρκου". Από τα τέλη του 1948, τα "πύρινα" άρθρα κατασυκοφάντησης των κομμουνιστών και των μαχητών του ΔΣΕ, γίνονται καθημερινή πραγματικότητα, ενώ πάμπολλα ήταν τα πρωτοσέλιδα άρθρα της εφημερίδας, όπου διατρανώνεται ο ρόλος της βασιλείας και του τότε βασιλιά, ως "αντίπαλος, αντίβαρος, καταλύτης του κομμουνισμού". Στις 9 Ιανουαρίου 1949, προβάλλεται μια είδηση από την Ιταλία με τίτλο: "Η Ιταλική κυβέρνησις απηγόρευσεν εκδηλώσεις και εράνους του ΚΚΙ υπέρ των ληστών του Μάρκου - Ενημερώθη ο Τερατσίνι (σημ. "Ρ": Ιταλός κομμουνιστής βουλευτής και πρόεδρος τότε της ιταλικής Βουλής". Ενδεικτικό πάντως των πιέσεων που ασκούνταν, για να προχωρήσει ακόμα περισσότερο το "ξεκαθάρισμα", είναι το πρωτοσέλιδο σχόλιο που δημοσιεύεται στις 16 Γενάρη του 1949 με την υπογραφή "Ε": "Σκέπτομαι αυτήν τη δήθεν μαθηματική κουβέντα που ξεπετιέται κάθε τόσο από τα τηλεγραφήματα και τις ανταποκρίσεις που ασχολούνται με την ελληνική κατάστασιν: "Τόσος στρατός, τόσοι συμμορίται. Τόσοι παραπάνω οι πρώτοι από τους δεύτερους. Πώς συμβαίνει να μην αρπάζουνε οι πρώτοι τους δεύτερους από τον γιακά να τελειώνουμε...". Στις 30 Γενάρη του 1949, η "Καθημερινή" καλούσε τους μαχητές του ΔΣΕ "να ανομολογήσουν - όσοι τυχόν είναι ιδεολόγοι - την πλάνην τους και να καταθέσουν όχι προ των αντιπάλων τους, αλλά εις τον άγιον βωμόν της πατρίδος τα όπλα".... Ανατριχιαστικές ανταποκρίσεις Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον των κομμουνιστών στην περιοχή της Πελοποννήσου, τους πρώτους μήνες του 1949, παρακολουθήθηκαν βήμα προς βήμα από την εφημερίδα "Καθημερινή" και τον πολεμικό απεσταλμένο της Ν. Καλημέρη. Τον Γενάρη, από τις στήλες της εφημερίδας, ο στρατιωτικός διοικητής της Πελοποννήσου υποστράτηγος Πεντζόπουλος και ο αρχηγός Χωροφυλακής Ταξίαρχος Τσάταλος, δήλωναν ότι "είναι απόφασις της στρατιωτικής ηγεσίας διά τη σύντομον και οριστικήν εκκαθάριση της Πελοποννήσου. Αντί πάσης θυσίας θα επιτευχθεί το επιδιωκόμενον αποτέλεσμα". Ενδεικτικές του τι συνέβη εκείνη την περίοδο στην Πελοπόννησο, του μεγέθους των διώξεων, είναι οι ανταποκρίσεις της "Καθημερινής": 5 Γενάρη: "Εις την περιοχήν Τρικάλων Κορινθίας, εφονεύθησαν οι αρχισυμμορίται Πέππας και Ματσούκας". "Ιδιωτικαί πληροφορίαι θεωρούμεναι αξιόπισται (!) αναφέρουν ότι συμμορίται συλλαμβάνουν ομήρους εκ διαφόρων χωρίων κατά προτίμησιν τους προύχοντας και τους κοινωνικούς παράγοντας". 9 Γενάρη: "Η ταξιαρχία Πρεκεζέ (σ.σ. τμήμα του ΔΣΕ) διαφυγούσα από τα κρησφύγετα του Πάρνωνος ευρίσκεται κάπου "λείχουσα τας πληγάς της". Χωρίς όμως με αυτό να πρόκειται να αποφύγει την εξόντωσιν, διότι ως χαρακτηριστικώς ετόνισε σήμερον ανώτερος αξιωματικός του στρατού "ο μύλος που αλέθει αργά βγάζει πολύ ψιλό αλεύρι"". 20 Γενάρη: "Εκτός των άλλων παραδειγμάτων αναφέρεται χαρακτηριστικώς το γεγονός του φόνου του αρχισυμμορίτου Γιάννη Γιαννίτσα ή Καπετάν Μπάμπη, όπου ούτος μετέβη διά να συνεννοηθεί με τον αυτοαμυνίτην του χωρίου Δημήτριον Παπαδόπουλον ή Μητσόχαρον. Ο τελευταίος παρέσυρε τον Γιαννίτσα εις την ταβέρναν, όπου τον εφόνευσε και αφού απέκοψε την κεφαλή του την παρέδωσε σήμερον την πρωίαν μετά του αυτομάτου του εις στρατιωτικόν τμήμα"... 22 Γενάρη: "Τμήματα ΛΟΚ κατ' εξερέυνησιν εις την περιοχήν Ζήριας, συνεπλάκησαν με ομάδα συμμοριτών, με αποτέλεσμα τον φόνον 4 συμμοριτών και μίας συμμορίτισσας". Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην Πελοπόννησο Οι εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του κυβερνητικού στρατού στην Πελοπόννησο άρχισαν στις 5/12/1948 - με τη μετακίνηση στρατευμάτων στην περιοχή - και ουσιαστικά ολοκληρώθηκαν στις 30/1/1949. Πριν την έναρξη της επιχείρησης, υπήρχαν στην περιοχή η 72η Ταξιαρχία, 14 Τάγματα ελαφρού πεζικού, 3 Τάγματα Χωροφυλακής, δύο Μοίρες ΛΟΚ, ένα Σύνταγμα αναγνωρίσεως (θωρακισμένα), μια Πυροβολαρχία και φυσικά οι παρακρατικές δυνάμεις. Για την πραγματοποίηση της επιχείρησης, μεταφέρθηκαν από το Βίτσι η 9η Μεραρχία, δύο Μοίρες ΛΟΚ, ένα Σύνταγμα Πεδινού και μια Μοίρα Ορειβατικού Πυροβολικού, ένας Λόχος Μηχανικού. Επίσης επιστρατεύτηκαν μια Μοίρα Στόλου (αντιτορπιλικά και αρματαγωγά και δύναμη Αεροπορίας. Ουσιαστικά, γίνεται λόγος για δυνάμεις που κυμαίνονταν, συνολικά, γύρω στις 40 χιλιάδες άνδρες. Απέναντι σ' αυτές τις δυνάμεις, ο ΔΣΕ είχε να αντιτάξει την 3η Μεραρχία του με διοικητή τον Στ. Γκιουζέλη και δύναμη μαχητών περί τις 3.500. Κι αν λάβει κανείς υπόψη του ότι αυτοί οι αγωνιστές δεν είχαν σύνδεση με τις υπόλοιπες δυνάμεις του ΔΣΕ στην Ελλάδα και ότι ο ανεφοδιασμός τους γινόταν από τη θάλασσα, γίνεται αντιληπτή η τραγικότητα της κατάστασής τους. Το σχέδιο εκκαθάρισης της Πελοποννήσου που εφάρμοσε ο κυβερνητικός στρατός πήρε την επωνυμία "Περιστερά". Ομως, μόνο περιστερά δεν ήταν. Τη διεύθυνση της επιχείρησης ανέλαβε ο στρατηγός Τσακαλώτος και τη στρατιωτική διοίκηση είχε ο στρατηγός Θ. Πετζόπουλος, τον οποίο ο λαός, για τα όργια τρομοκρατίας που διέπραξε, πολύ ορθά αποκαλούσε "Ιμπρα`ϊμ". Εντείνεται η μαζική βία Πρώτη ενέργεια της επιχείρησης "Περιστερά" ήταν η πλήρη απομόνωση της Πελοποννήσου από την υπόλοιπη Ελλάδα. Κανείς δεν μπορούσε να μπει ή να βγει από την περιοχή της, χωρίς την άδεια της Αστυνομίας και των στρατιωτικών δυνάμεων. Η θαλάσσια περιοχή ελεγχόταν από το στόλο, ούτως ώστε να εμποδιστεί ο ανεφοδιασμός των ανταρτών και στα λιμάνια γινόταν εξονυχιστικός έλεγχος των ταξιδιωτών και των φορτίων των καραβιών. Δίπλα σ' αυτά τα μέτρα, προστέθηκαν και οι αδίστακτες μαζικές συλλήψεις πληθυσμού, που θεωρούνταν ύποπτος ότι συμπαθούσε ή βοηθούσε τις δυνάμεις του ΔΣΕ. Η σκληρότητα αυτών των μέτρων απεικονίζεται ανάγλυφα στις διαταγές που εξέδωσε ο στρατηγός Πετζόπουλος προς τις μονάδες στρατού που διοικούσε. Συγκεκριμένα, σε διαταγή του στις 18/12/1948 ανέφερε: "Προβείτε προκαταρκτικάς ενεργείας, ώστε την 27 - 12 - 48 συλληφθώσι ταυτοχρόνως εκ των αστικών κέντρων απάσης υμών περιοχής εν συνεννοήσει μετά των κατά τόπους στρατιωτικών αρχών, άπαντες ιδιώται κομμουνισταί, ανεξαρτήτως εάν θεωρούνται ύποπτοι ή ου και ανεξαρτήτως επαγγέλματος (δημόσιοι υπάλληλοι, επιστήμονες). Εφιστώ την προσοχή σας επί γεγονότος ότι είθισται συλλαμβάνονται εργάται ή μικροεπαγγελματίαι και παραμένωσι ελεύθεροι οι πλέον επικίνδυνοι οι επιστήμονες και άλλοι. Ουδεμίαν τοιαύτην εξαίρεσιν θα ανεχθώ. Τουναντίον, συλλήψεις ενεργηθώσιν από τους πλέον επικινδύνους τούτους μέχρι τελευταίου κομμουνιστού". Στις 28/12/1948 ο νέος Ιμπρα`ϊμ της Πελοποννήσου τηλεγραφούσε στην Καλαμάτα και στην Πάτρα: "Σύνολον συλληφθέντων εντός πόλεως ΚΑΛΑΜΩΝ απαράδεκτον. Φαίνεται δε με αντελήφθητε. Επαναλαμβάνω ουδείς κομμουνιστής δέον παραμείνη ελεύθερος ΚΑΛΑΜΑΣ, ένθα σοβαρωτέρα κομμουνιστική εστία ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ. Δέον αντιληφθήτε ότι αστικά κέντρα δέον εκκαθαρισθώσι απολύτως από κομμουνιστικόν μίασμα. Διά κομμουνιστάς διαμένοντας αστικά κέντρα ουδείς οίκτος. Συλλήψεις συνεχισθώσι". "Ανακοινώσατε αστυνομικόν διευθυντήν Πατρών κάτωθι διαταγήν μου. Αναφερθείς αριθμός συλληφθέντων εν Πάτραις 63 προξενεί αλγεινήν εντύπωσιν και τον θεωρώ απαράδεκτον. Φαίνεται ότι οι αρμόδιοι και υπεύθυνοι δεν αντελήφθησαν ότι εκκαθάρισις αστικών κέντρων και γενικώς μετόπισθεν στρατού από κομμουνιστικά στοιχεία αποτελεί ύψιστον εθνικόν καθήκον και ανάγκην...". (Βλέπε: Θ. Πετζόπουλου: "1941 - 1950 Τραγική πορεία", σελ. 204 και 206 - 207. Επίσης: Σ. Γρηγοριάδη: "Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας", τόμος 3ος, σελ. 345 - 346). Στο ερώτημα ποιοι ήταν αυτοί που συλλαμβάνονταν δεν είναι δύσκολο να δοθεί η απάντηση. Οι αρχές κάτω από τέτοιου είδους διαταγές δεν πολυσκοτίζονταν για το ποιους θα έβαζαν στο χέρι. Προχωρούσαν αδιακρίτως σε συλλήψεις, αρκεί να είχαν υπόνοιες ότι ο υποψήφιος προς σύλληψη δεν τους έμοιαζε και τόσο εθνικόφρονας. Ετσι, μαζί με τους κομμουνιστές, αριστερούς και προοδευτικούς πολίτες, τα κρατητήρια γέμισαν και από δεξιούς, συντηρητικούς και βασιλόφρονες, οι οποίοι δεν είχαν επιδείξει κάποια ιδιαίτερη αντικομμουνιστική δραστηριότητα για να μπορούν να τους ξεχωρίσουν τα στρατιωτικά και αστυνομικά όργανα. Από τα στοιχεία που υπάρχουν γίνεται λόγος για 4.500 συλληφθέντες, οι οποίοι χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες. Οσοι θεωρήθηκαν ιδιαίτερα επικίνδυνοι - περί τους 2.500 - φορτώθηκαν σε αρματαγωγά και στάλθηκαν στη Μακρόνησο και το Τρίκκερι. Οι άλλοι κλείστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Σκηνές ιλαροτραγωδίας Οι συλλήψεις συντηρητικών πολιτών, όπως ήταν επόμενο, προξένησαν αντιδράσεις που πολύ γρήγορα έφτασαν ως την Αθήνα. Ετσι, κινήθηκαν πολιτικοί και άλλοι παράγοντες για να σώσουν ανθρώπους που κινδύνευαν να χαθούν - ή, το λιγότερο, να υποστούν συνέπειες χωρίς λόγο - μέσα σ' αυτήν την ξέφρενη παραζάλη του αντικομμουνισμού. Να πώς περιγράφει αυτή την ιλαροτραγωδία ο στρατηγός Θρ. Τσακαλώτος: "Ως ήτο επόμενον, η πληροφορία των συλλήψεων μετεδόθη αμέσως εις Αθήνας και οι πολιτικοί παράγοντες εκινητοποιήθησαν προς πάσας τας κατευθύνσεις να ματαιώσουν τας συλλήψεις. Τα τηλέφωνα του Στρατηγείου του Σώματος Στρατού ήρχισαν να κωδωνίζουν συνεχώς. Το Αρχηγείον Χωροφυλακής εζήτη να αποκεφαλίση τον επιθεωρητήν Χωροφυλακής, το ΓΕΣ εζήτη τον λόγον πώς και διατί ανελήφθη αυτή η πρωτοβουλία, άνευ υπολογισμού των συνεπειών κλπ., διάφοροι παράγοντες των κομματαρχών πασάδων της Πελοποννήσου είχον συγκεντρωθή εις την εξώπορταν του στρατοπέδου, κρατούντες καταλόγους συλληφθέντων προσώπων, φίλων των εν κυβερνήσει υπουργών και απαιτούντες την άμεσον απόλυσίν των. Το Επιτελείον του Σώματος και ειδικώς ο αρχηγός του Α` Κλάδου, συντ/ρχης τότε, Κετσέας Γρ., μη θέλων να επικοινωνήση τηλ/κώς με τον διοικητήν του Σώματος Στρατού, διά να αναφέρη τα συμβαίνοντα και να ζητήση διαταγάς και αφ' ετέρου αντιλαμβανόμενος ότι θα έπρεπε να τον απαλλάξη από τας πιέσεις που ασφαλώς θα υφίστατο εις Αθήνας, απεφάσισε να δημιουργήση κατάστασιν αδυναμίας επεμβάσεως εις οιονδήποτε μέχρις ότου αποπλεύσουν τα πλοία. ΠΡΟΣ ΤΟΥΤΟ ΔΙΕΤΑΞΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΟΠΗΝ ΤΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ ΜΕ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΙΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΩΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΞΩΠΟΡΤΑΝ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΕΙΟΥ ΕΙΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΝ 500 ΜΕΤΡΩΝ. Καθησύχασε τον επιθεωρητήν Χωροφυλακής, ο οποίος εφαίνετο στενοχωρημένος και διέταξε την εκτέλεσιν της αποφάσεώς μου, ήτοι την αναχώρησιν οπωσδήποτε των πλοίων προ του μεσονυχτίου και την αποστολήν σήματος αφίξεως εις Μακρόνησον... Το απόγευμα της επομένης, ελήφθη σήμα των πλοίων ότι έφτασαν εις Μακρόνησον και απεβίβασαν συλληφθέντας. Διέταξε την αποκατάστασιν της τηλεφωνικής γραμμής και ανέφερε εις ΓΕΣ, δι' εκτάκτου δελτίου, τη σύλληψιν και μεταφοράν εις Μακρόνησον. Το ΓΕΣ και οι εν Αθήναις πολιτικοί, μη γνωρίζοντες τη μεταφοράν εις Μακρόνησον, αλλά νομίζοντες ότι οι συλληφθέντες κρατούνται εις Πελοπόννησον, ήλπιζαν ότι θα επιτύγχανον την απόλυσίν των. Οταν επληροφορήθησαν ότι είχον ήδη μεταφερθή εις Μακρόνησον, εξέσπασαν εις εντόνους διαμαρτυρίας, αλλά ήτο πλέον αργά, διότι ουδείς ετόλμα, εν όψει των περιστάσεων και της πιέσεως των Αμερικάνων, να αναλάβη την ευθύνην της μεταφοράς των πάλιν εις Πελοπόννησον" (Θρ. Τσακαλώτος: "40 Χρόνια στρατιώτης της Ελλάδος", τόμος β`, σελ. 203 - 204). Συντριβή των δυνάμεων του ΔΣΕ Μέσα σε τέτοιες συνθήκες, με συντριπτικό συσχετισμό δυνάμεων εις βάρος του και χωρίς δυνατότητες ανεφοδιασμού του σε πυρομαχικά, ο ΔΣΕ στην Πελοπόννησο, παρά την ενεργητικότητα, το θάρρος και των ηρωισμό των μαχητών του, οδηγήθηκε εκ των πραγμάτων σε ήττα και συντριβή. Σ' αυτόν τον αγώνα έδωσαν τη ζωή τους πολλοί αγωνιστές και τα καλύτερα στελέχη του ΔΣΕ Πελοποννήσου. Ανάμεσά τους και ο Στ. Γκιουζέλης, ο οποίος στο τελευταίο, πριν τον θάνατό του, άρθρο που έστειλε στο περιοδικό "Δημοκρατικός Στρατός", με ημερομηνία 13/1/1949, γράφει ανάμεσα στα άλλα: "Η πείρα από την αντιμετώπιση 25 τώρα μέρες, της επιδρομής του εχθρού, δείχνει πως ο λαός του Μοριά με μαχητική του πρωτοπορία τον ΔΣ του θα φανούν αντάξιοι κληρονόμοι των ηρωικών παραδόσεων της κλεφτουριάς του '21 και θα συντρίψουν τις ορδές των νέων Μπρα`ϊμηδων του μοναρχοφασιμού" (βλέπε: "ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ", έκδοση "Ριζοσπάστης", 1996, τόμος Β`, σελ. 85 - 87). Στις 29 Γενάρη του 1949, ο στρατηγός Τσακαλώτος παρέδιδε τη διοίκηση όλων των δυνάμεων της Πελοποννήσου στον στρατηγό Πετζόπουλο. Η παράδοση αυτή σήμαινε ότι για τον κυβερνητικό στρατό η εκκαθάριση της Πελοποννήσου από τους αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού ουσιαστικά είχε τελειώσει.

Η Μητρόπολη Σύρου τιμά τον ιεροεξεταστή της Μακρονήσου, «Άγιο Πρεβέζης» Στυλιανό

Η Μητρόπολη Σύρου τιμά τον ιεροεξεταστή της Μακρονήσου, «Άγιο Πρεβέζης» Στυλιανό Με την ευκαιρία των δηλώσεων του μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Παύλου για την Χρυσή Αυγή, είχαμε υποβάλει σχετικό ερώτημα στο Σεβασμιότατο μητροπολίτη Σύρου Δωρόθεο . Δείτε το ερώτημα που υποβάλαμε εδώ: Μάταια περιμέναμε την απάντηση, είτε απευθείας, είτε με δηλώσεις σε άλλα «φιλικά» προσκείμενα μέσα. Φαίνεται, όμως, ότι ο κύριος Δωρόθεος αποφάσισε τελικά να απαντήσει αλλιώς. Στέλνοντας πρόσκληση για διάφορες εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή 16 Δεκέμβρη: «προς τιμή και μνήμη του αοιδίμου Τηνίου Ιεράρχου Νικοπόλεως και Πρεβέζης, Στυλανού (Κορνάρου)». Ποιος ήταν ο «Άγιος Πρεβέζης»; Παρακάμπτουμε την εμπλοκή του σε ροζ σκάνδαλα που οδήγησαν στην καθαίρεσή του από την μητρόπολη Πρεβέζης, το 1979, αφού κρίθηκε από την ιερά σύνοδο «ένοχος βαρύτατου σκανδαλισμού του πληρώματος της εκκλησίας», γιατί δεν ενδιαφέρουν το παρόν σημείωμα και αντιγράφουμε από την el.wikipedia.org: «Υπηρέτησε ως Ιεροκήρυκας στη Μητρόπολη Σύρου. Μετά τις σπουδές του διορίσθηκε στην Μακρόνησο, τόπο κράτησης αριστερών πολιτικών κρατουμένων, ως στρατιωτικός ιερέας. Εκεί αναφέρεται ότι μαζί με τον επόμενο δικτάτορα Δημήτριο Ιωαννίδη βιαιοπράγησε εναντίον κρατουμένων, πράγμα ασύμβατο με τα ιερατικά του καθήκοντα, αλλά και αποκάλυψε στοιχεία εξομολογήσεων κρατουμένων στην ΕΣΑ. Αργότερα εξελέγη Μητροπολίτης Νικοπόλεως κα Πρεβέζης και η δημόσια δράση του ήταν πολλαπλή χάρις στις καλές του προσωπικές σχέσεις με ηγετικά στελέχη της Στρατιωτικής Δικτατορίας.» Επιπλέον, σύμφωνα με μαρτυρίες αντιστασιακών πολιτικών κρατουμένων ο εν λόγο ρασοφόρος «κάρφωνε» τυχών πληροφορίες στους διοικητές του στρατοπέδου, που αποσπούσε μέσω της εξομολόγησης. Στη συνέχεια, ένα μικρό απόσπασμα του Γιάννη Παπανικολάου, αντιστασιακού και εξόριστου στη Μακρόνησο: «Αλλά ας πάμε τώρα στο Μακρονήσι. Μετά τα φοβερά γεγονότα του Φλεβάρη του 1948 εντάσσεται το πιο κάτω περιστατικό. Το Γενικό Επιτελείο έστειλε εκεί – όπως είναι γνωστό – τον Μπαϊρακτάρη ενίσχυση με το περιπολικό και από ξηρά και θάλασσα ρίξανε στο ψαχνό στους 7.000 του τρίτου τάγματος, όπως ονόμαζαν τους στρατιώτες που είχαν υπηρετήσει στον ΕΛΑΣ. Το μακελειό με τους εκατοντάδες νεκρούς, τραυματίες, τρελούς και τσακισμένους με τις σχοινόριζες και τους βούρδουλες είχε τελειώσει. Συνεχιζόταν τώρα εντατικά η καταπίεση και η ταπείνωση. Οι Αλφαμίτες, το Άλφα δύο και ο Στυλιανός Κορνάρος, σαν εκπρόσωπος της Εκκλησίας, είχαν αναλάβει τώρα το έργο της εξυγίανσης του τάγματος... Μεγάλη βδομάδα. Από το βήμα ο Κορνάρος καλεί τους αμαρτωλούς να μετανοήσουν, να προσευχηθούν και να ακούσουν «για το καλό» τους τους Αλφαμίτες... Ήξεραν οι κρατούμενοι τις προεκτάσεις και συνέπειες από τις εξομολογήσεις που ζητούσε ο Στυλιανός. Όμως, υπάρχουν και αδύνατοι άνθρωποι. Ένας τέτοιος – δε γράφω το όνομά του για να μην τον πληγώσω αν είναι ακόμα στη ζωή - θέλει να εκτελέσει τα θρησκευτικά του καθήκοντα. Αποφάσισε να εξομολογηθεί. Αλλά κάτω από τις επίμονες ερωτήσεις του σημερινού δεσπότη της Πρέβεζας, υποχρεώθηκε να δώσει με ειλικρίνεια τα ονόματα των οργανωμένων στο χωριό του, αλλά και όσων ήξερε μέσα στο τάγμα. Ο Στυλιανός, μετά τη θρησκευτική ανάκριση, κατέθεσε την έκθεση της «εξομολόγησης» του θύματός του στο Α2. Αυτή ήταν η επίσημη δουλειά του (δηλαδή χαφιεδισμός), από αυτήν έπαιρνε το μισθό του. Το Α2 κάλεσε τον εξομολογηθέντα και του ζήτησε να πει όλη την αλήθεια – τη θεωρούσαν λειψή την εξομολόγηση – με το καλό. Τον βασάνισαν φριχτά, ενώ πάνω στο μαρτύριο ο Κορνάρος με το ευαγγέλιο στο χέρι διέκοπτε λέγοντας σαρκαστικά: -Τέκνον μου, μην κρύβεις τίποτα, πέστα όλα να ξαλαφρώσει η ψυχή σου. Πέστα και θα προσευχηθώ στον Κύριο για σένα... Δεν πρόφτασα να τελειώσω. Σηκώθηκε απότομα όρθιος, έβγαλε από την πίσω τσέπη του παντελονιού ένα πιστόλι και μ' αυτό προτεταμένο μου ζητούσε να τον ακολουθήσω. Αδιαφόρησα και με σπουδή βγήκα από την πόρτα. Πίσω μου ο Στυλιανός φώναζε αλτ, αλτ! Χάθηκα ωστόσο στις σκηνές και το όνομά μου δεν μπόρεσε να το μάθει γιατί αρνήθηκαν όλοι να του το δώσουν...» Αυτόν τον δεδηλωμένο αντικομουνιστή, εμφυλιοπολεμικό λειτουργό και χουντικό ιερωμένο, θυμήθηκε ο κύριος Δωρόθεος και η διοικούσα του ΠΙΙΕΤ επιτροπή (σύμφωνα με την πρόσκληση) να τιμήσουν. Σήμερα μάλιστα, που η δράση της φιλοχουντικής Χρυσής Αυγής, δηλητηριάζει την ελληνική κοινωνία. Περιμένουμε να δούμε τα δημοκρατικά αντανακλαστικά των εκπροσώπων της Πολιτείας , του δήμου και των …φίλων του Βενιζέλου!